Okrzyknięto ją księżną Dianą generacji Z. Rama Duwaji: „Każdy ma obowiązek sprzeciwiać się niesprawiedliwości”

Ma 28 lat, bogate portfolio dokonań artystycznych i ćwierć miliona obserwujących w mediach społecznościowych. „Pierwszą Damą” Nowego Jorku została właśnie Rama Duwaji, żona Zohrana Mamdaniego, pierwszego w historii muzułmanina, który bez żadnego problemu pokonał w kampanii kandydata Republikanów.

Rama Sawaf Duwaji urodziła się 30 czerwca 1997 roku w Houston w Teksasie w rodzinie o syryjskich korzeniach. Jej ojciec jest programistą, mama lekarką. Kiedy miała 9 lat, jej rodzina przeprowadziła się do Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Rama od dziecka interesowała się sztuką i wykazywała talent w tym kierunku. Wybrała studia w katarskiej filii Virginia Commonwealth University School of the Arts, gdzie zajmowała się komunikacją artystyczną.

Po pierwszym roku kontynuowała naukę już w USA, w Richmond w Wirginii. Studia licencjackie ukończyła z wyróżnieniem w 2019 roku. Kolejnym etapem była edukacja w School of Visual Arts, gdzie ukończyła studia magisterskie.

Nie kryje, że na jej artystyczne wybory ma wpływ jej pochodzenie i historia życia. „Choć jestem Syryjką, w krajach Zatoki Perskiej byłam uważana za Amerykankę, bo miałam nieco jaśniejsze włosy, ‘zachodnie’ poglądy i nie mówiłam płynnie po arabsku. Kiedy jednak przyjechałam do Ameryki, zdałam sobie sprawę, że zdecydowanie nie jestem też Amerykanką w typowym tego słowa znaczeniu – po prostu nie potrafiłam się z tym utożsamić” – mówiła w wywiadzie, którego udzieliła w 2019 roku.

W swoich pracach bardzo chętnie sięga po arabskie inspiracje kulturowe i społeczne, walczy o prawa kobiet, porusza  kwestie ludobójstwa w Strefie Gazy i konfliktu Izrael–Hezbollah, wspiera także ofiary wojny domowej w Sudanie.

Łączy to z inspiracjami, jakich dostarcza jej Nowy Jork. „Moje poczucie tożsamości nieustannie ewoluuje i zmienia się, a wraz z nim moja sztuka. Treść mojej twórczości jest zawsze silnie uwarunkowana kolejnymi etapami mojego życia, ludźmi, których spotykam, tym, czego się uczę, i tym, przez co przechodzę lub przeszłam – głównie po to, by to wszystko przetworzyć” –  opisuje.

Rama Duwaji i Zohran Mamdani podczas wieczoru wyborczego /fot. Spencer Platt, Getty Images

Jej prace, bardzo często utrzymane w czarno-białej kolorystyce, były publikowane w „The New York Times” i „The Washington Post”. Rama Duwaji sięga też po współczesne środki przekazu, jak na przykład Spotify. Jest bardzo aktywna w mediach społecznościowych, gdzie śledzą ją 224 tysiące osób. „Mam nadzieję, że moje ilustracje sprawiają ludziom przyjemność i sprawią, że kobiety o innym kolorze skóry będą je wysyłać znajomym i mówić: ‘hej, słodka, ma taki sam nos jak ty’ albo ‘patrz, to my’” –  mówi.

Artystka zabiera głos w kwestiach dotyczących kobiet o innym kolorze skóry. Jest twórczynią komiksów „Razor Burn” o dysmorfofobii i owłosieniu ciała, a także „Small Wins” o radzeniu sobie w gorsze dni. Nie kryje, że kobiety o innym kolorze skóry napotykają wiele przeszkód w obszarze publicznym. „Wiele znanych mi kobiet o innym kolorze skóry woli rozmawiać z terapeutą, który jest również kobietą o innym kolorze skóry, taką, która potrafi naprawdę zrozumieć i przeanalizować ich doświadczenia, a nie wymaga od nich tłumaczenia. Niestety, takich terapeutów trudno znaleźć w bardzo ‘białych’ branżach, jak na przykład wellness” – mówi w tym samym wywiadzie.

W jej pracach przewijają się wątki propalestyńskie. W wywiadach podkreśla, że sztuka jest z natury polityczna i opisuje świat, który nas otacza. „Obecnie, mieszkając w burzliwym Nowym Jorku, postrzegam sztukę jako narzędzie archiwizacyjne, sposób na zachowanie wspomnień, zarówno osobistych, jak i zbiorowych. Nie zawsze można tego dokonać za pomocą samych słów. (…) Uważam, że każdy ma obowiązek sprzeciwiać się niesprawiedliwości, a sztuka ma taką zdolność” – mówiła w wywiadzie wiosną tego roku.

Rama Duwaji przyznaje, że w społecznościach Bliskiego Wschodu zdrowie psychiczne i depresja są tematem tabu, a przez to wiele osób nie sięga po pomoc. „Myślę, że istnieje zdecydowana potrzeba, aby ludzie oduczyli się wstydu i poczucia winy, które wiążą się ze słowem ‘terapia’. To w rzeczywistości przywilej móc poświęcić czas i pieniądze na znalezienie dobrego terapeuty. Znam jednak wiele osób, które boją się związanej z tym stygmatyzacji i odrzucają terapię” – przyznaje.

Swojego męża Zohrana Mamdaniego poznała kilka lat temu na aplikacji randkowej, kiedy jeszcze raczkował w polityce. Zaręczyli się w październiku 2024 roku, dwa miesiące później odbyła się prywatna ceremonia nikah, a w lutym 2025 roku wzięli ślub cywilny w nowojorskim ratuszu. W wakacje odbyła się także kameralna uroczystość weselna w Ugandzie, gdzie urodził się 34-letni polityk.

Rama Duwaji zarówno podczas kampanii na stanowisko burmistrza Nowego Jorku, jak i po wyborach nie zabierała głosu i nie udzielała komentarzy, ale towarzyszyła mężowi podczas najważniejszych wydarzeń. Kiedy komentatorzy zaczęli to krytykować, Mamdani publicznie wziął ją w obronę. „Trzy miesiące temu poślubiłem miłość mojego życia, Ramę, w urzędzie stanu cywilnego. Teraz prawicowi trolle próbują zamienić tę kampanię — która powinna dotyczyć was — w opowieść o niej. Rama nie jest tylko moją żoną, jest niezwykłą artystką, która zasługuje na to, by być znaną na własnych zasadach. Możecie krytykować moje poglądy, ale nie moją rodzinę” – zamknął dyskusję.

Zohran Mamdani, pochodzący z rodziny indyjskich imigrantów, od stycznia 2026 roku będzie pierwszym muzułmaninem na czele największego miasta Ameryki. Politycznie określa się jako demokratyczny socjalista. Zdecydowanie prowadził w kampanii wyborczej, a sondaże od początku dawały mu zwycięstwo nad kontrkandydatami, byłym gubernatorem stanu Nowy Jork Andrew Cuomo oraz republikańskim działaczem o polskich korzeniach Curtisem Sliwą.

„Nie będę kłamać, sytuacja w Nowym Jorku jest obecnie ponura. Martwię się o moich przyjaciół i rodzinę, a sprawy wydają się całkowicie wymknąć mi się spod kontroli” – mówiła Rama Duwaji wiosną tego roku, odpowiadając na pytanie, czy w świecie, gdzie trwa konflikt izraelsko-palestyński, a Donald Trump wrócił do Białego Domu, jest szansa, by oddzielić sztukę od polityki. Czy jej mąż jako burmistrz Nowego Jorku będzie w stanie coś zmienić? W kampanii obiecywał obniżki czynszów, darmową komunikację miejską i brak opłat za żłobki i przedszkola.