„Śmierć tysięcy pracowników dalej pozostaje bez śledztwa”. Co trzeba wiedzieć o Mistrzostwach Świata w Katarze?

„Tamtejsze władze tłumią wolność słowa, wolność prasy i wolność zrzeszania się. Dochodzi do niesprawiedliwych procesów sądowych. Kobiety i osoby LGBTI nadal są dyskryminowane w prawie i praktyce” – podkreśla Amnesty International Polska. Organizacja wymienia sześć rzeczy, które musisz wiedzieć o rozpoczynających się Mistrzostwach Świata w Katarze.

„Mundial na trupach”

Mistrzostwa w Katarze, które rozpoczną się 20 listopada i potrwają do 18 grudnia, wzbudzają wiele kontrowersji. Wydarzenie organizowane jest od miesięcy, a krytyka organizacji piłkarskiego święta w konserwatywnym państwie narasta.

„Odkąd FIFA przyznała Katarowi organizację mundialu, nagłaśniamy trudną sytuacją pracowników-migrantów w tym kraju. Pomimo kilku reform, osoby te wciąż spotykają się z wieloma nadużyciami” – czytamy we wpisie na Instagramie Amnesty International Polska.

W pustynnym kraju położonym w Zatoce Perskiej wciąż łamane są prawa człowieka. Szokująca jest liczba pracowników, którzy stracili życie lub zostali ranni przy budowie stadionu. Nadchodzące mistrzostwa nazywane są „mundialem na trupach”. Jak wyliczył „The Guardian” w ubiegłym roku, od grudnia 2010 r. co tydzień w Katarze umierało średnio 12 robotników z Indii, Nepalu, Pakistanu, Bangladeszu i Sri Lanki. W samym tylko Katarze podczas budowy obiektów sportowych w ciągu dekady zginęło ponad siedem tysięcy obywateli tych krajów. Liczba ta może być jednak znacznie większa. Organizacje praw człowieka podają, że w sumie zginęło 15 tys. osób. Oficjalnie Katar przyznał się jedynie do kilkudziesięciu wypadków, reszta ofiar według władz poniosła „śmierć z przyczyn naturalnych”.

„Na tragiczną sytuację praw człowieka w Katarze składają się jednak także inne naruszenia. Tamtejsze władze tłumią wolność słowa, wolność prasy i wolność zrzeszania się. Dochodzi do niesprawiedliwych procesów sądowych. Kobiety i osoby LGBTI nadal są dyskryminowane w prawie i praktyce” – wyjaśnia organizacja.

W państwie tym grozi od siedmiu do jedenastu lat więzienia za „promocję” społeczności LGBT+. Kara pozbawienia wolności przewidziana jest również dla osób, które dopuszczają się pozamałżeńskiej aktywności seksualnej oraz za homoseksualizm.

Zakazy podczas MŚ w Katarze

Bogate kraje Zatoki Perskiej kuszą turystów bogactwem i przepychem. Na przybyłych kibiców czeka jednak mnóstwo ograniczeń. Katarczycy opublikowali raport liczący 16 stron, w którym umieścili wszystkie zakazy i nakazy dla uczestników mistrzostw.

Największe obostrzenia dotyczą kobiet, które muszą pamiętać o zakrywaniu ramion i kolan. Panie nie mogą także nosić biżuterii innej niż zegarek i obrączka. Mężczyźni powinni unikać rozmów z katarskimi kobietami.

„Nie podchodź do kobiet z wystawionymi rękami, unikaj przytulania. Możesz pozdrowić kobiety werbalnie z zachowaniem pewnego dystansu” – czytamy w dokumencie.

Podczas wydarzenia zakazane jest również publiczne okazywanie uczuć, palenie czy przeklinanie. Obowiązuje zakaz grania muzyki i śpiewania podczas wezwań do modlitwy. Alkohol można spożywać jedynie w wyznaczonych miejscach. Wypicie napoju z procentami poza strefą zostanie uznane za „publiczne” i będzie rozpatrywane jako przestępstwo. Problematyczne mogą być również powroty do hotelu ze stadionu. Przebywanie w stanie nietrzeźwości na katarskiej ulicy karane jest grzywną do 3 tys. riali katarskich (ok. 3,7 tys. zł) lub pozbawieniem wolności do sześciu miesięcy.

Kary grożą również za pozamałżeński seks (do siedmiu lat więzienia), prostytucję i stręczycielstwo, a także produkcję, sprowadzanie i rozpowszechnianie materiałów pornograficznych. Do Kataru nie można także przywozić swojego alkoholu czy wieprzowych wyrobów. Ponadto niemile widziane jest krzyżowanie nóg (z przyczyn religijnych), przepuszczanie osób znajdujących się po prawej stronie czy przyglądanie się miejscowym.  Władze ostrzegły także przed robieniem zdjęć przy rządowych budynkach, co – jak zastrzegły – może skończyć się interwencją policji.

W Katarze ograniczone są również prawa społeczności LGBT+. Za kontakt seksualny z osobą tej samej płci grozi kara więzienia a homoseksualizm jest nielegalny. Choć władze Kataru zapewniały, że każdy kibic będzie szanowany, problem ten zaognił się po skandalicznej wypowiedzi Khalida Salmana. Były reprezentant Kataru i obecnie ambasador nadchodzącego mundialu, stwierdził, że „homoseksualizm to defekt mózgu”. Wypowiedź doprowadziła do wielu głosów sprzeciwu, a kapitanowie ośmiu europejskich reprezentacji zapowiedzieli, że będą nosić na ramieniu tęczowe opaski podczas wszystkich meczów w Katarze.

6 rzeczy, które musisz wiedzieć o Mistrzostwach w Katarze

Wiele krajów (w tym również uczestników mundialu 2022) oraz organizacji praw człowieka nawołuje do zbojkotowania rozpoczynjących się za trzy dni mistrzostw. „Bojkot Kataru”, „15 tys. ofiar za 5760 minut futbolu. Wstydźcie się” – takie transparenty w ostatni weekend pojawiły się na stadionach w wyniku inicjatywy Boycott Qatar.

Organizacja Amnesty International Polska na swoim profilu na Instagramie wymieniła sześć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Katarze przed rozpoczęciem mistrzostw.

1. Wolność słowa i prasy. Władze Kataru dopuszczają się nadużyć, by uciszyć wszelkie głosy krytyki. Udokumentowaliśmy przypadki arbitralnych zatrzymań demonstrantów krytykujących działania władz oraz niesprawiedliwe procesy sądowe. Władze kraju ograniczają wolność prasy poprzez nakładanie ograniczeń nadawców, m.in. poprzez zakaz filmowania w określonych miejscach.
2. Wolność zgromadzeń. Pracownikom-migrantom nadal zabrania się tworzenia lub wstępowania do związków zawodowych. Spotykają się także z reperkusjami za pokojowe zgromadzenia. Na przykład w sierpniu 2022 r. setki pracowników-migrantów zostały aresztowane po proteście przeciwko niewypłaceniu im wynagrodzeń.
3. Niesprawiedliwe procesy sądowe. Sprawiedliwe procesy sądowe nie są w Katarze gwarantowane. Udokumentowaliśmy przypadki nieweryfikowania oświadczeń osób oskarżonych dot. tortur oraz wydawania wyroków na podstawie wymuszonych zeznań. Przesłuchiwania często odbywały się bez obecności adwokatów.
4. Prawa kobiet. Kobiety w Katarze nadal spotykają się z dyskryminacją w prawie i praktyce. W ramach systemu opiekuńczego kobiety potrzebują zgody męskiego opiekuna, aby studiować za granicą, pracować na wielu stanowiskach państwowych, podróżować za granicę (jeśli nie ukończyły 25 lat). Kobiety są również nadal niedostatecznie chronione przed przemocą domową i seksualną.
5. Prawa osób LGBTI. Prawo katarskie dyskryminuje osoby LGBTI. Kodeks karny kryminalizuje szereg konsensualnych aktów seksualnych osób tej samej płci. Przewiduje potencjalne kary więzienia dla każdego, kto „doprowadza lub nakłania mężczyznę, za pomocą jakichkolwiek środków, do popełnienia aktu sodomii lub rozpusty”.
6. Prawa pracownicze. Pomimo reform systemu pracy, nadużycia w tym obszarze są nadal powszechne w całym kraju. Wprawdzie sytuacja niektórych pracowników uległa poprawie, ale tysiące z nich nadal boryka się z takimi problemami jak opóźnione lub niewypłacalne wynagrodzenia, niebezpieczne warunki pracy, bariery w zmianie pracy. Ponadto śmierć tysięcy pracowników dalej pozostaje bez śledztwa.

„Wezwij FIFA do wypłaty rekompensaty dla pracowników-migrantów” – zaapelowała organizacja.