Oprah Winfrey: Każdy z nas nosi w sobie coś niewidocznego dla innych. Jeśli nie jest to przepracowane, może przerodzić się w zaburzenie

Kiedy schudła 50 kg, miliony amerykańskich kobiet uwierzyły, że też mogą tego dokonać. Głośno mówi o depresji i popiera akcję #metoo, bo obydwu tych rzeczy doświadczyła. Jednocześnie zbudowała potężne, warte miliardy dolarów państwo medialne, a jedno jej słowo staje się trampoliną do kariery. Jaka jest Oprah Winfrey?

Amerykańskie media dzielą się na erę przed i po pojawieniu się gospodyni przełomowego programu „The Oprah Winfrey Show”. 67-letnia gwiazda już przeszła do historii jako najbardziej wpływowa kobieta swojego pokolenia, a ostatnio włączyła się w debatę na temat kondycji psychicznej współczesnych ludzi. Oprah przez całą swoją karierę zajmuje się rozmawianiem. Jak sama twierdzi, „jest całkiem ok w mówieniu do innych”.

W wyemitowanym 21 maja pierwszym odcinku dokumentalnego serialu „The Me You Can’t See” (Ja, którego nie możesz zobaczyć) poświęconego zdrowiu psychicznemu wystąpił m.in. książę Harry, który bardzo szczerze opowiedział o problemach psychicznych swojej żony, Megan Markle, a także Lady Gaga, która szczegółowo opowiedziała o tym, jak została zgwałcona. Także sama Oprah przyznała, że jako kikunastoletnia dziewczynka była gwałcona przez swojego starszego kuzyna. Winfrey, która jak zwykle po mistrzowsku poprowadziła rozmowy, wyraziła nadzieję, że szczerość jej gości pomoże wielu osobom zmagającym się z problemami psychicznymi: „Pozwoli ludziom odnaleźć kawałki siebie w każdej opowieści: w twarzach, uczuciach, w otwartości i byciu wrażliwym, w woli dzielenia się i rozumienia, że jesteśmy w tym samym spektrum zdrowia psychicznego”.

Gwiazda ma dużo racji. Badania związane ze zdrowiem psychicznym w czasie pandemii są alarmujące – na depresję może cierpieć co piąty Amerykanin i co dziesiąty Polak. Te liczby nie oddają jednak skali problemu, bo nie wszyscy zgłaszają się do specjalistów. Jak wynika z raportu NFZ wydanego w lutym 2021 roku z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Depresją, aż 73 proc. leczących się na tę chorobę osób to kobiety. Także Oprah przeszła epizod depresji w pod koniec lat 90. ub. wieku, po fiasku filmu, którego była producentką i odtwórczynią jednej z ról.

Oprah Winfrey urodziła się 29 stycznia 1954 roku w małej miejscowości Kosciusko w stanie Missisippi. Ma za sobą trudne dzieciństwo i dorastanie naznaczone molestowaniem seksualnym, a także życie z despotycznym ojcem. Wiele lat później dowiedziała się o istnieniu młodszej siostry, która została oddana do adopcji.

W 1971 roku rozpoczęła naukę w stanowym uniwersytecie Tennessee. Odnosiła sukcesy naukowe, działała też w samorządzie, klubie dyskusyjnym i teatralnym. W czasach studenckich rozpoczęła też pracę w lokalnej stacji radiowej i telewizyjnej. Była najmłodszą afroamerykanką, która prowadziła program informacyjny Nashville. W 1976 roku przeprowadziła się do Baltimore, gdzie została gospodynią talk-show „People Are Talking” („Ludzie gadają”), który szybko zyskał popularność i był emitowany przez osiem lat. Kolejna propozycja przyszła z Chicago TV. Dostała tam własny poranny program. Już po kilku miesiącach, wprowadzając do scenariusza bardziej kontrowersyjne tematy, Oprah wyprzedziła lidera oglądalności w tym paśmie Paula Donahue, a z czasem program przyniósł jej niekwestionowaną sławę.

Pierwszy firmowany nazwiskiem Oprah show ruszył w 1986 roku na 120 kanałach telewizyjnych. W ciągu roku zgromadził 10 milionów widzów i zarobił 125 milionów dolarów. Dziennikarka błyskawicznie weszła do czołówki najbogatszych kobiet w historii amerykańskiego show-biznesu.

Steve Jennings/Getty Images)

Program, który każdego tygodnia gromadził przed ekranami ponad 40 milionów widzów, miał 25 sezonów, był wielokrotnie wyróżniany nagrodami Emmy i do tej pory uważany jest za najlepszy w historii tego gatunku. W latach 1986-2011 przez jej studio przewinęli się wszyscy wielcy tego świata. Dzięki jej wyjątkowej umiejętności zacierania granic między sprawami prywatnymi i publicznymi, opowiadano jej o depresjach, próbach samobójczych, molestowaniu. Winfrey reagowała na to płaczem i własnymi zwierzeniami. Zwrot „oprafikacja” trafił do słowników jako “wzrost zainteresowania dyskusją na temat emocji i osobistych problemów związany ze wzrostem popularności talk-show”. „To, co zawsze starałam się jak najlepiej zrobić w swojej karierze, to pokazać w jaki sposób kobiety i mężczyźni naprawdę się zachowują. Oddać, w jaki sposób odczuwamy wstyd, jak kochamy i nienawidzimy, jak upadamy, cofamy się, zamykamy i przechodzimy ponad trudnościami” – mówiła o swojej szkole rozmawiania z ludźmi.

Program Oprah zmieniał się wraz ze zmieniającym się światem. W latach 1986-2002 jego częścią był „Oprah’s Book Club” („Książkowy Klub Oprah”), gdzie polecała nieznanych autorów. Wystarczyło jedno ciepłe zdanie, by książka już następnego dnia zyskiwała status bestsellera. Bardzo szybko cel: „zmusić ten kraj do czytania” został wykonany, a Winfrey stała się najbardziej wpływową promotorką czytelnictwa i samych książek.

W drugiej połowie lat 90-tych Winfrey wzbudziła sensację i zainteresowanie z powodu diety, dzięki której schudła ok. 50 kg. Zarówno jej kucharka, jak i trener wydali wtedy bestsellerowe książki na ten temat. Walka z wagą trwa u niej od wielu lat. W 2017 roku furorę wzbudziła odchudzając się metodą Strażników Wagi. W wywiadach zapowiedziała, że punkty będzie już liczyć do końca życia. „Najważniejszy jest powód, dla którego to robimy. Zawsze szukam prawdziwej motywacji, bo tylko ona jest kluczem do sukcesu. Moim celem nie jest tylko strata wagi, ale pełnia życia” – mówiła w wywiadzie dla ABC News, na początku 2017 roku, kiedy schudła ponad 40 kg.

Po latach przyznała się do depresji, której doświadczyła w 1998 roku po premierze filmu „Beloved”. Film, w którym zagrała jedną z ról i była jego producentką, zebrał krytyczne opinie. „Depresja, zajadanie stresu, wykupywanie biletów na ten film, żeby poprawić sondaże. Poczułam to, o czym do tej pory tylko słuchałam w swoich programach i nie umiałam się utożsamić. Czym jest depresja? Dlaczego po prostu się nie ogarniesz? Bardzo pomogło mi wtedy praktykowanie wdzięczności. Trudno jest pozostać smutnym, jeśli koncentrujesz się na tym, co masz, zamiast na tym, czego nie masz” – mówiła w wywiadzie dla magazynu „Voque”.

Problemy zdrowotne i społeczne dotyczące kobiet są ważnym tematem jej działalności zawodowej. W 1999 roku założyła Oxygen Media – dedykowany kobietom kanał telewizyjny. W 2000 roku podjęła współpracę z „Hearst Magazines” wydając mający milionową sprzedaż miesięcznik „O, The Oprah Magazine”. W 2011, ostatnim roku emisji, program „Oprah Winfrey Show” był transmitowany w ponad 200 stacjach w co najmniej 100 krajach na świecie. Później Oprah poświęciła się pracy nad własną siecią i kanałem, OWN. Jego prawdziwy sukces rozpoczął się w 2013 roku, po wyemitowaniu wywiadu z Lancem Armstrongiem, siedmiokrotnym zwycięzcą Tour de France oskarżonym o doping, który podczas programu przyznał się do stawianych mu zarzutów. W 2017 roku Discovery wykupiło 24.5 proc. OWN za 70 milionów dolarów. Oprah zachowała 25,5 proc. i pozostała jego dyrektorem naczelnym.

Winfrey jest ceniona za wieloletnią działalność dobroczynną, w której skupia się na kwestiach edukacji, praw dzieci, macierzyństwa oraz wspierania kobiet. W 1994 roku zaproponowała Kongresowi wprowadzenie krajowej bazy osób skazanych za znęcanie się nad dziećmi, która powstała za prezydentury Billa Clintona. Od 1998 roku działa inicjatywa „Oprah’s Angel Netwok”, która zbiera pieniądze na wyposażenie szkół w najbiedniejszych krajach na świecie. W 2002 roku Oprah zaangażowała się w działania na rzecz Afryki Południowej, odwiedzając sierocińce i szkoły i fundując 50 tysiącom dzieci jedzenie, ubrania, materiały do nauki oraz biblioteki. W 2007 roku zainicjowała „Oprah Winfrey Leadership Academy for Girls” (Akademia Przywództwa dla Dziewcząt Oprah Winfrey), w którą zainwestowała ponad 40 milionów dolarów. W 2012 roku mury szkoły po raz pierwszy opuściło ponad 70 absolwentek. „Chcemy, żeby każda dziewczyna, która opuszcza to miejsce, wiedziała kim jest i czego się tutaj nauczyła. Za każdym razem, kiedy dziewczyna odnosi sukces, wszystkie uważamy to za nasze wspólne osiągnięcie” – mówiła Oprah podczas uroczystego zakończenia roku.

W 2007 roku Oprah kilkakrotnie wystąpiła obok Baracka Obamy podczas jego kampanii prezydenckiej w Iowa, New Hampshire i Południowej Karolinie. „Marthin Luther King śnił marzenie. My nie musimy już tylko marzyć. Możemy zagłosować i sprawić, że nasze marzenie się ziści, wspierając mężczyznę który nie tylko wie, kim jesteśmy, ale też kim możemy się stać” – mówiła na wiecu do 30 tys. osób.

W 2013 roku Obama odznaczył ją prezydenckim Medalem Wolności. W styczniu 2018 roku Oprah jako pierwsza Afroamerykanka w historii została także odznaczona prestiżową nagrodą im. Cecila B. DeMille’a przyznawaną za „wybitny wkład w rozwój kultury i rozrywki”. Dołączyła do takich laureatów tej nagrody jak Fred Astaire, Walt Disney, Judy Garland, Meryl Streep czy Elisabeth Taylor. Odbierając nagrodę podkreśliła konieczność mówienia prawdy w „kulturze złamanej przez brutalnie silnych mężczyzn”. „Chcę, żeby wszystkie dziewczyny, które to oglądają, wiedziały, że nowy dzień już jest na horyzoncie. Kiedy wreszcie nastanie świt, stanie się tak z powodu wielu wspaniałych kobiet, z których wiele jest dzisiaj z nami w tym pokoju, i pewnej ilości fenomenalnych mężczyzn, którzy twardo walczą o zostanie liderami czasu, w którym nikt nie będzie musiał mówić #metoo” – podkreślała w swojej przemowie.

67-letnia Oprah jest jedyną osobą w historii, która pojawiła się aż 10-krotnie na liście najbardziej wpływowych osób magazynu „Time”. W 2008 otrzymała tytuł najpotężniejszej kobiety w show-biznesie, a w 2010 magazyn „Life” uznał ją (obok Jezusa Chrystusa i Elvisa Presley’a) za jedną ze 100 osób, które na stałe zmieniły świat. Pytana o trudności, jakie napotkała podczas swojej kariery, odpowiada krótko: „Sukces to najlepszy środek przeciwko rasizmowi i seksizmowi”.

Oprah na stałe zmieniła branżę filmową i zmienia ją każdym nowym formatem, jaki wprowadza. Teraz, w dobie COVID-19, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej skupia się na zdrowiu psychicznym. „Każdy z nas nosi w sobie coś niewidocznego dla innych. Jeśli nie jest to przepracowane, może przerodzić się w zaburzenie, chorobę psychiczną albo fizyczną. Każdy, jeśli żyje wystarczająco długo, zmaga się z bólem i żałobą” – mówi gwiazda.

Jak dodaje, praca nad „Me That You Can’t See” postawiła przed nią nowe, podstawowe pytanie, które zamierza zadawać sobie i swoim gościom w przyszłości: „Co się z tobą stało?”

Oprah przy każdej okazji podkreśla, jak ogromne znaczenie dla naszego codziennego życia i kondycji psychicznej ma pandemia i jak bardzo czeka na jej zakończenie. Pod koniec marca, kiedy przyjęła pierwszą dawkę szczepionki, mówiła: „Czułam się jak superbohaterka. Chciało mi się płakać, ale nie dałam rady. Z powodu ulgi”.