Katalin Karikó i Drew Weissman laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Za odkrycie związane ze szczepionką mRNA
się ten artykuł?
Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny zostali Katalin Karikó i Drew Weissman. Węgierską biochemiczkę i amerykańskiego immunologa uhonorowano „za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19”.
Nagroda Nobla z medycyny przyznana
Ogłoszenie laureatów Nagrody Nobla niezmiennie od ponad 100 lat wzbudza duże emocje. Co roku przyznawanych jest sześć nagród, będących wyrazem uznania za przełomowy wkład danej osoby lub organizacji w określonej dziedzinie. Tydzień Noblowski tradycyjnie otwiera ogłoszenie laureatów z medycyny lub fizjologii.
W poniedziałek 2 października o godzinie 11.30 Komitet Noblowski poinformował, że tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny zostali Katalin Karikó i Drew Weissman.
Tę prestiżową nagrodę otrzymali „za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19”.
„Odkrycia dokonane przez parę laureatów tegorocznej Nagrody Nobla odegrały kluczową rolę w opracowaniu skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 podczas pandemii, która rozpoczęła się na początku 2020 r. Przełomowe odkrycia dwojga naukowców zasadniczo zmieniły rozumienie interakcji mRNA z ludzkim układem odpornościowym. Laureaci przyczynili się do bezprecedensowego tempa rozwoju szczepionek podczas jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego współczesności” – czytamy w komunikacie prasowym opublikowanym na oficjalnej stronie internetowej Nagrody Nobla.
Karikó i Weissman – kim są laureaci Nagrody Nobla 2023?
Węgierska biochemiczka Katalin Karikó studiowała na Uniwersytecie w Segedynie, gdzie w 1982 r. uzyskała stopień doktora. Jest wiceprezeską firmy BioNTech. Z amerykańskim immunologiem i biologiem molekularnym Drew Weissmanem poznała się przypadkowo przy kserokopiarce. Współpracę rozpoczęli w 1998 r.
Efektem ich badań, które prowadzili na Uniwersytecie w Pensylwanii, było zmodyfikowanie nukleozydów, które ograniczyło powstawanie stanu zapalnego wywołanego przez iniekcję RNA. Ich odkrycie przyczyniło się do opracowania szczepionek na COVID-19 przez Pfizera i Modernę.
Jak ocenił w poniedziałek Komitet Noblowski, ich zastosowanie pozwoliło uratować życie milionów ludzi, a u znacznie większej liczby można było zapobiec poważnemu przebiegowi infekcji.
– Pierwsze szczepionki były oparte o całe mikroorganizmy, potem o białka, a następne wykorzystywały już mechanizm transkrypcji i translacji, czyli były oparte o DNA. W tych szczepionkach komórka musiała zrobić wszystko, żeby wchłonąć białko, aby zaszła reakcja immunologiczna. W metodzie Karikó i Weissmana udało się ten proces skrócić – jako szczepionkę podajemy tylko stosunkowo krótką cząsteczkę mRNA. Cały trick polegał na tym, żeby ta cząsteczka była stabilna – tłumaczy prof. dr hab. Katarzyna Tońska z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Wydziału Biologii UW. – Normalnie cząsteczki mRNA należą do cząsteczek dość niestabilnych i trudno byłoby wyprodukować na ich podstawie taką ilość białka, która zdążyłaby wywołać reakcję immunologiczną w organizmie. Ta Nagroda Nobla jest między innymi właśnie za to, że udało się ustabilizować cząsteczki mRNA, podać je do organizmu i wywołać odpowiedź immunologiczną. Uodporniają one nas na wirusy, a w przyszłości być może na bakterie, mogą mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów. Dzięki temu, że mRNA można łatwo zsyntetyzować, możliwe staje się przygotowanie całego wachlarza rozmaitych szczepionek i stosunkowo szybką reakcję na zmienność mikroorganizmu – dodaje.
Zwraca na to uwagę także prof. dr hab. n. med. Paweł Włodarski z Zakładu Metodologii Badań Naukowych, prorektor ds. Umiędzynarodowienia, Promocji i Rozwoju WUM:
– Ciekawym aspektem odkrycia Karikó i Weissmana jest jedno z możliwych zastosowań, czyli leczenie chorób nowotworowych – komentuje przyznanie im tej nagrody. – Rozwiązania nagrodzone Nagrodą Nobla i inne podobne do nich umożliwiają tworzenie również takich leków, w tym pod kątem konkretnych mutacji konkretnych białek u pacjentów, którzy takiego leczenia będą wymagać. Tak szybkiego nagrodzenia technologii przez Komitet Noblowski jeszcze nie było. To wyjątkowa sytuacja pandemii spowodowała działanie naukowców, czyli opracowanie szczepionki mRNA. Było to rzeczywiście niekonwencjonalne i wszyscy podkreślali, że jest to de facto w pewnym stopniu eksperyment, ale konieczny do przeprowadzenia i niezwykle skuteczny – dodaje.
– Chciałbym mocno podkreślić i zgodzić się, że odkrycie tegorocznych noblistów idzie w parze z możliwościami technologicznymi poznającymi mRNA, dzięki czemu można je sekwencjonować szybko, tanio i dobrze. Bez tego to odkrycie byłoby zawieszone w próżni i trudniejsze do wykorzystania praktycznego – zauważa z kolei prof. dr hab. n. med. Rafał Płoski z Zakładu Genetyki Medycznej WUM.
BREAKING NEWS
The 2023 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Katalin Karikó and Drew Weissman for their discoveries concerning nucleoside base modifications that enabled the development of effective mRNA vaccines against COVID-19. pic.twitter.com/Y62uJDlNMj— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2023
Nobel z medycyny przyznawany jest od 1901 roku. W ubiegłym roku laureatem Nagrody Nobla w tej dziedzinie został Svante Pääbo, szwedzki biolog, któremu udało się zsekwencjonować genom neandertalczyka, wymarłego krewnego współczesnych ludzi. Do 2022 roku 227 osobom przyznano 113 Nagród Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny, z czego 12 otrzymały kobiety.
Tydzień Noblowski 2023 r.
Poniedziałkowe ogłoszenie laureatów z dziedziny fizjologii i medycyny rozpoczęło Tydzień Noblowski. W kolejnych dniach poznamy laureatów w pięciu pozostałych dziedzinach.
We wtorek Królewska Szwedzka Akademii Nauk wskaże laureata w dziedzinie fizyki, w środę – z chemii. W czwartek sekretarz Akademii Szwedzkiej w Sztokholmie ogłosi, kto zdobędzie Nagrodę Nobla dziedzinie literatury. W piątek w Oslo Norweski Komitet Noblowski poinformuje, kto otrzyma Pokojową Nagrodę Nobla. Zaś laureata nagrody w dziedzinie ekonomii poznamy w poniedziałek 9 października.
Oficjalna ceremonia wręczenia Nagrody Nobla odbędzie się tradycyjnie w rocznicę śmierci fundatora Alfreda Nobla 10 grudnia w Sztokholmie oraz Oslo (Pokojowa Nagroda Nobla). Laureaci Nagrody Nobla otrzymają dyplom, medal oraz dokument zawierający wyszczególnienie kwoty narody, która w tym roku wynosi 11 mln koron szwedzkich, czyli około 4,41 mln zł.
Źródło: CWiD UW, Nobelprize.org
Zobacz także
NIEZŁE ZIÓŁKO: Pomagała na ukąszenia skorpionów i węży, wiankami z jej kwiatów okadzano rodzącą kobietę, by złagodzić ból porodowy
Joanna Jędrzejczyk: „Dziękuję swojemu ciału, że jest ze mną na dobre i na złe. Że uzewnętrznia moją historię: z bliznami, z podkrążonymi oczami”
„Dzieci torturowane i pocięte nożami prawie umierały w moich ramionach” – mówi Anja Ringgren Lovén, założycielka organizacji charytatywnej Land of Hope
Polecamy
„W Anglii jest wiele różnych udogodnień dla pacjentów, jakich w Polsce nie ma”. Lekarka Roksana Świderska o wadach i zaletach brytyjskiego systemu ochrony zdrowia
Ruszają kontrole na nowo powstałych kierunkach lekarskich. „Od poziomu kształcenia lekarzy zależy bezpieczeństwo pacjentów”
„Często osoby z wadami wymowy wycofują się z życia społecznego. To bardzo poruszające historie”. Kamil Kijonka o terapii logopedycznej osób dorosłych
