Jak odpocząć, aby zredukować stres i mieć dobry nastrój?

Żyjemy w coraz bardziej dynamicznym środowisku. Szybkie tempo pracy i nadmiar codziennych obowiązków powodują, że nasze zasoby, nie tylko fizyczne, ale także psychiczne, ulegają wyczerpaniu. Dlatego tak ważny jest odpoczynek. Co można zrobić na co dzień, aby zregenerować siły i nabrać energii na mierzenie się z nowymi wyzwaniami?

Dlaczego musimy odpoczywać? 

Wszystkie organizmy na Ziemi funkcjonują w tzw. rytmach dobowych, zwanych inaczej jako rytmy okołodobowe (ang. circadian rhytm). To cykl procesów życiowych, realizowanych w ujęciu 24-godzinnym, który pozwala na adaptację do warunków środowiskowych. Reguluje on takie procesy, jak wzrost i rozwój, aktywność fizyczna, sen i odżywianie. 

Kiedy pozostajemy aktywni, umysłowo lub fizycznie, nasze zasoby energetyczne stopniowo się wyczerpują, a możliwości poznawcze ulegają osłabieniu. Aby je zregenerować, niezbędny jest odpowiednio długi i efektywny wypoczynek. Dzięki temu odnawiamy nie tylko zasoby energetyczne (glikogen mięśniowy i wątrobowy), ale także „wolę walki” do tego, aby podejmować kolejne działania. 

Jak odpocząć psychicznie po ciężkim dniu w pracy? 

Wszyscy potrzebujemy odpoczynku. Dotyczy to również osób, które lubią swoją pracę, a także tych, u których zdiagnozowano pracoholizm. To forma uzależnienia, w którym odczuwa się wewnętrzny przymus wykonywania pracy kosztem zaniedbania innych sfer życiowych. 

Oczywiście nie ma jednego sposobu na regenerację sił. Każdy z nas odpoczywa inaczej i ważne jest, aby znaleźć to, co działa odprężająco w konkretnym przypadku. Najczęstsze sposoby na to, aby odpocząć po ciężkim dni to: 

• aktywność fizyczna – wysiłek pozwala dotlenić organizm, pozbyć się negatywnych emocji i skupić na odczuciach płynących z ciała. Najlepiej sprawdza się aktywność o profilu tlenowym, czyli bieganie, pływanie lub jazda na rowerze; 
• ulubiona lektura – wieczór z książką umożliwia na ucieczkę od codzienności w świat wyobraźni; 
• styczność z naturą – spacer do lasu albo wycieczka w góry doskonale wyciszają zmęczony organizm; 
• relaksująca kąpiel – do wody warto dodać olejki eteryczne, stosując aromaterapię, a także warto poprawić atmosferę ulubioną muzyką. 

Każdy z tych sposobów skutecznie redukuje poziom kortyzolu, uspokaja organizm i pozwala „oderwać myśli” od służbowych obowiązków. 

Jak odpocząć na urlopie? 

Choć brzmi to jak paradoks, okazuje się, że część z nas traci nerwy również…na urlopie. W skali od 1 do 100 najbardziej stresujących sytuacji w życiu człowieka uzyskuje on średnio 13 do 15 punktów w popularnych ankietach. Dlaczego wytęskniony urlop nas męczy? 

Często utrzymujemy wysokie tempo pracy do ostatniego dnia poprzedzającego wyjazd. Psychologowie są zdania, aby liczbę obowiązków w pracy redukować stopniowo. Dzięki temu na urlop wyjeżdżamy już „na luzie”, a nie zestresowani po ważnym spotkaniu biznesowym. Staraj się nie zostawiać wielu ważnych spraw na ostatnią chwilę. 

Kolejna kwestia dotyczy zaplanowania odpowiednio długiego urlopu. Zdaniem naukowców powinien on trwać dwa pełne tygodnie (14 dni). Okazuje się, że siedmio- czy też ośmiodniowe wyjazdy to zbyt mało, aby zregenerować układ nerwowy i odpornościowy. Stawia to pod znakiem zapytania zyskujące ogromną popularność city break’i, które zwykle są wyjazdami weekendowymi. 

Pilnuj, aby podczas urlopu dobrze się wysypiać. Nie chodzi jedynie o wypoczynek odpowiedniej długości, ale też o jego jakość. Niech te siedem do ośmiu godzin dziennie to będzie sen nieprzerwany. 

Wreszcie warto zredukować podczas urlopu liczbę stresujących sytuacji. Jeśli nie lubisz jeździć samochodem, pojedź w miejsce, gdzie dobrze sprawdza się turystyka piesza. Kiedy chcesz zwiedzać atrakcje turystyczne w swoim tempie, a nie dopasowywać się do grupy, postaw na urlop pobytowy, a zrezygnuj z objazdowego. Im więcej robisz rzeczy, na które naprawdę masz ochotę, tym lepiej się regenerujesz. 

Jak efektywnie odpocząć w domu? 

Jeśli nie masz możliwości lub ochoty wyjechać do innego miasta albo kraju – znajdź to, co Cię odpręża w miejscu zamieszkania. Może to być zupełnie nowe hobby lub nauka nieopanowanej dotychczas umiejętności. Ważne jest, aby nie skupiać w tym czasie myśli na pracy, terminach i obowiązkach czekających na Ciebie po powrocie. 

Walory odpoczynku trudno przecenić. Okazuje się, że osoby cierpiące na pracoholizm częściej cierpią z powodu wyczerpania psychicznego i fizycznego, chorób układu krążenia czy zaburzeń nerwicowych i problemów ze snem. Ich uzależnienie negatywnie wpływa też na relacje interpersonalne oraz rodzinne. 

Bibliografia: 

1. Bohdan D.; Pracoholizm — szkodliwy skutek nadmiernego zaangażowania w pracę; Medycyna Pracy 2008;59(3):247 – 254; 
2. Żywczok A.; Społeczne i wychowawcze zasoby odpoczynku; Pedagogika Społeczna 2015; 2 (56); 
3. Marcinkowski J. T. i in. (red.); Odpoczynek w panoramicznym spojrzeniu higieny psychicznej; Uczelnia Łazarskiego 2023.