Przejdź do treści

Co pamiętamy z dzieciństwa?

iStock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Pomiędzy 3. i 10. rokiem życia zapominamy to, co się wydarzyło, zanim nauczyliśmy się mówić. To dziecięca amnezja. A później jest jeszcze ciekawiej, bo kiedy zdmuchniemy 10 świeczek na urodzinowym torcie, zaczynamy zapominać i to, co działo się przez poprzednie siedem lat. Ale nie wszystko!

Jest to zjawisko, o którym psychologowie wiedzą od przynajmniej 100 lat i nadal mają problemy z jego wytłumaczeniem. Choć dziś przychodzi im na pomoc neurobiologia. Wydaje się, że powodem jest to, w jaki sposób „dorasta” nasz mózg. Kiedy dziecko zaczyna mówić, zapamiętuje świat nową metodą. Wtedy rozwija się pamięć oparta na słowach i opowiadaniach, a nie obrazkach i wrażeniach. Wcześniejsze wspomnienia ulegają zatarciu i o ile pięciolatki są jeszcze w stanie coś sobie przypomnieć, o tyle kilka lat później… nie pamiętają już prawie nic.

Wśród ludzi badających to, w jaki sposób gubimy wczesne dzieciństwo z naszej pamięci, są między innymi Patricia Bauer i Marina Larkina. Psycholożki z Emory University wzięły na tapet dużą grupę dzieciaków i kiedy te miały trzy lata, nagrały ich rozmowę z rodzicami o ważnych wcześniejszych wydarzeniach. A później sprawdzały, co, kto i jak długo pamięta. Kiedy dzieciaki skończyły siedem lat, przypominały sobie jeszcze 60 proc. tych ważnych zdarzeń. Dwa lata później już mniej niż 40 proc. Z czasem zatarciu ulega wszystko. ‒ Większość dorosłych nie ma żadnych wspomnień z pierwszych trzech‒pięciu lat życia – mówiła Bauer. Gdy w innym eksperymencie spróbowała to policzyć, okazało się, że pierwsze wspomnienie wśród badanych dotyczyło średnio momentu, w którym mieli 3,68 roku. Wcześniej – nic. I u dorosłych, i u nastolatków.

Jest jednak pewien wyjątek, a właściwie wyjątków kilka, bo potrafimy zapamiętać rzeczy związane z emocjami, a w głowie pozostaje też wiele rzeczy, których świadomie nie potrafimy przywołać.

Języki zostają z nami

Tak jest na przykład z umiejętnościami językowymi, o ile na poziomie nieświadomości można w ogóle mówić o umiejętnościach. Wiemy o tym dzięki świeżutkim badaniom z Kanady. Neurobiolożka Lara Pierce wykorzystała to, że bardzo chętnie adoptuje się tam niemowlaki z Chin, które później nie uczą się chińskiego, i sprawdziła, jak ich mózgi reagują na słowa z tego języka. A – to było podstawą badań – mózgi Azjatów i ludzi posługujących się językami tonicznymi reagują inaczej. Chiński jest bowiem językiem tonicznym i wymaga innej pracy mózgu niż w przypadku języków europejskich.

Okazało się, że badani reagowali tak samo jak ludzie dorastający w Azji. Choć – przypominam – nie znali chińskiego. Wniosek Lary Pierce: „Podobieństwo między ludźmi adoptowanymi jako dzieci i mówiącymi językiem chińskim wyraźnie wskazuje, że wcześnie zdobyte informacje są utrzymywane w mózgu i wczesne doświadczenia nieświadomie wpływają na to, jak działamy przez lata, a może całe życie”.

Jednak język to nie wszystko. Zostaje z nami też to, co wywoływało wielkie emocje.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

Zdrowie umysłu
Less Stress from Plants 60 kaps. wegański
60,00 zł
Zdrowa Buzia

Strach przed dentystą

Caroline Peterson z Nowej Funlandii na cel wzięła dzieciaki, które w wieku dwóch lat trafiły na szpitalną izbę przyjęć i okazało się, że akurat to wydarzenie z życia w późniejszym wieku pamiętają dokładnie. Najwcześniejsze traumatyczne wspomnienie, które przywołali uczestnicy badania, dotyczyło sytuacji, w której jeden z nich miał 18 miesięcy. Chłopiec doskonale pamiętał, jak zanosił się płaczem, siedząc na kuchennej podłodze, i opowiadał nawet o wzorach, w jakie układały się łzy. Zapamiętał to, bo trauma była poważna. Matka pojechała do szpitala… rodzić i miała wrócić z małym braciszkiem.

Emocje zapamiętujemy lepiej, bo części mózgu odpowiedzialne za ich przetwarzanie stają się w pełni funkcjonalne wcześniej niż te odpowiadające za pamięć. I pozwalają na dobre zakodować lęk nie tylko swój, ale też rodzica. Tak jest na przykład z dentystą. Dzieci – to wyniki badań Ameriki Lary Sacido z Madrytu ‒ boją się go tak jak… ojcowie. I tak im już zostaje, więc, panowie! Jak bierzemy dzieciaka do dentysty, to pokerowa twarz, a wcześniej w razie potrzeby coś na uspokojenie. Inaczej strach zostanie z nimi na zawsze. Uwierzcie mi na słowo.

Trzy i pół roku to jedna z granic (zależnie od człowieka może to być również lat pięć lub dwa). Inna to dziesięć lat. Z okresu między trzecim i dziesiątym rokiem życia coś już pamiętamy, ale znacznie mniej niż z tego, co się wydarza, kiedy wchodzimy w okres dojrzewania. Do tego ze wspominaniem trzeba uważać, bo wiele z tego, co pamiętamy, wcale nie musiało się wydarzyć. Ludzie mają bowiem niezwykłą zdolność tworzenia wspomnień fałszywych.

To co jest waszym najwcześniejszym, prawdziwym wspomnieniem?

Zobacz także

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Sukces wpędza cię w zakłopotanie? Nie umiesz się nim chwalić? Skorzystaj z rad psychologa

„Profesjonalna ofiara karmi się zainteresowaniem emocjonalnym i zaangażowaniem innych” – mówi Dominika Cwynar

Kobieta i mężczyzna

Czy to, że czasem nie chcecie się przytulać, jest powodem do zmartwienia? Kilka faktów o związkach i (nie)przytulaniu

Czesław Mozil i Dorota Mozil

Czesław Mozil wprost o świadomej bezdzietności: „Ja nie dorosnę, nie będę ojcem”

Flashback – czym jest, jak sobie z nim radzić i gdzie szukać pomocy?

„Wypalenie zawodowe często współwystępuje z budowaniem na pracy swojej tożsamości” – mówi psycholożka biznesu Patrycja Sawicka-Sikora

Felinoterapia – kiedy jest wykorzystywana i kto może ją prowadzić? Nauka o kototerapii

Czy na pewno musisz mieć wszystko pod kontrolą? Co to jest omnipotencja i kogo dotyczy? 

Dorota Minta, psycholożka, psychoterapeutka

„PTSD z pracy? Znam takie przypadki” – mówi Dorota Minta, psycholożka i psychoterapeutka

Resocjalizacja – czym jest, czy pomaga, jakie przepisy obowiązują? Zmiany w ustawodawstwie od marca 2023 roku

„Jeśli wchodzimy do towarzystwa i nasz wzrok skupia jedna osoba, możemy mieć podejrzenie, że to wampir, osoba uzależniająca” – mówi Anna Jera, współautorka książki „Wolna i szczęśliwa. Jak wyzwolić się z toksycznego związku”

Adhara Pérez Sánchez jest genialnym dzieckiem\ źródło Instagram

Ma 11 lat, autyzm i iloraz inteligencji wyższy od Alberta Einsteina. Oto genialna nastolatka z Meksyku

„Za spektakularnymi efektami i wielkimi sukcesami często jest bardzo mroczne tło”. O kulcie bycia wiecznie zajętym mówi Dagmara Kokoszka-Lassota

Dziecko

Rosjanie wywieźli i przetrzymują tysiące ukraińskich dzieci. „To pogwałcenie konwencji o ludobójstwie” – grzmią autorzy wstrząsającego raportu

Niemowlę uratowane spod gruzów po 128 godzinach! Eksperci mówią o cudzie

„Rytuały w relacji pozwalają uzyskać poczucie bliskości, intymności i bezpieczeństwa, za którym kryje się przewidywalność” – mówi Mirela Batog

Kobieta

Kiedy czekamy na miłość, awans i lepszą wersję nas samych, wiele tracimy. Kasia Bem radzi, jak żyć tu i teraz

Noworodek został wydobyty spod gruzów, nastolatka zmarła we własnym łóżku. Oczy całego świata zwrócone są ku Syrii i Turcji

Jak mówić do osób z otyłością? Wyjaśniają eksperci z Dietetyka #NieNaŻarty

Co mówić osobom z otyłością, żeby je wspierać, a nie dołować? Wyjaśniają eksperci z profilu Dietetyka #NieNaŻarty

„Rodzice są przerażeni tym, że ich dzieci oglądają ‘Wednesday’, ale nie pytają, dlaczego to je tak interesuje” – zauważa psychoterapeuta Marcin Łazarski

Kobieta stoi na ulicy

Ty czy twój mózg. Kto podejmie decyzję o tym, co dziś obejrzysz na Netfliksie?

Bez przygotowanego umysłu nie rozpoznamy przełomu. Serendypia to dar dokonywania szczęśliwych i przypadkowych odkryć

Kobieta trenuje jogę

„Odpuść sobie”. Ale jak to zrobić? Kasia Bem zapewnia, że joga może w tym pomóc

Nie generalizuj!

„Zawsze się spóźniasz” i „Nigdy po sobie nie sprzątasz”! O tym, dlaczego nie warto generalizować

×