„Prawo do życia w zgodzie z tożsamością płciową jest elementem godności człowieka”. Powstał wyjątkowy przewodnik

„Postępowania w sprawach o uzgodnienie płci. Przewodnik” – taki tytuł nosi publikacja wydana przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Zawiera ona kompilację wiedzy, zbiór orzecznictwa oraz praktyczne wskazówki, opierające się na obecnie obowiązujących przepisach prawa, dotyczących procedury związanej z uzgodnieniem płci.

„To obowiązek państwa”

Informację na temat publikacji „Postępowania w sprawach o uzgodnienie płci. Przewodnik” przekazało Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w oficjalnym komunikacie.

„Tożsamość płciowa jest cechą każdego człowieka, uwarunkowaną obiektywnymi czynnikami, niezależną od jego woli. Prawo do życia w zgodzie z tożsamością płciową jest elementem godności człowieka, warunkiem jego samorealizacji i prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie” – czytamy.

Z dalszej części wpisu wynika, że to obowiązkiem państwa jest zatem zapewnić odpowiednie warunki faktyczne i prawne umożliwiające korzystanie z tego prawa. Zdaniem biura RPO, ważne jest, aby postępowania prowadzone w takim trybie możliwie najpełniej realizowały standardy ochrony praw człowieka.

Co dokładnie znajdziemy w przewodniku?

 „Przewodnik, oprócz rekomendacji zawartych w pierwszym jego wydaniu, uwzględnia dodatkowe kwestie wynikające z doświadczeń Rzecznika oraz osób biorących udział w postępowaniach o ustalenie płci. W nowym wydaniu zaktualizowano wykaz orzecznictwa sądów polskich i międzynarodowych, a także część dotyczącą dobrych praktyk w postępowaniu” – pisze we wstępie rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek.

Dalej podkreśla, że rolą rzecznika jest upowszechnianie standardu postępowania, który w największej mierze „zabezpiecza prawa osób transpłciowych i wsłuchiwanie się w ich głos”. 

 „W Przewodniku znalazł się również rozbudowany słowniczek oraz odpowiedzi na pytania związane z samym zjawiskiem transpłciowości, które – mam nadzieję – pozwolą na podejmowanie najlepszych decyzji dla stron procesowych” – podsumowuje.

Marcin Wiącek ma nadzieję, że publikacja będzie „pomocnym narzędziem w prowadzeniu postępowań o ustalenie płci metrykalnej, a wdrożenie zawartych w niej rekomendacji pozwoli osobom transpłciowym przejść proces tranzycji prawnej w bezpiecznej atmosferze, przy poszanowaniu ich godności i prawa do życia prywatnego”.

Czym jest tożsamość płciowa? 

Tożsamość płciowa to wiedza jednostki o przynależności do określonej grupy płciowej.

Wyróżniamy płeć: 

• biologiczną– na podstawie wyglądu i budowy anatomicznej,
• metrykalną – ustalaną po urodzeniu dziecka i ustanawianą prawnie, 
• psychiczną– definiowana jest przez naszą tożsamość seksualną, poczucie, przynależności do danej płci powstające w trakcie rozwoju osobniczego.

Zawsze określamy osobę według jej płci psychicznej, czyli w jaki sposób chce, aby o niej mówiono. 

Ważne pojęcia dotyczące tożsamości płciowej 

• cispłciowość – to stan, w którym płeć biologiczna pokrywa się z płcią psychiczną. 
• transpłciowość – kiedy płeć biologiczna różni się od płci psychicznej, obejmuje też osoby, które nie czują się przynależne do żadnej z płci, czyli osoby niebinarne, jak i osoby transseksualne. 
• niebinarność– znana także pod pojęciem genderqueer, to zbiorcze określenie na te tożsamości płciowe, które nie są zupełnie kobiece lub męskie. Oznacza to, że osoba niebinarna nie identyfikuje się z jedną płcią, woli pozostać elastyczna pod tym względem.
• interpłciowość – osoba ma biologiczne cechy zarówno płci męskiej, jak i żeńskiej. Może wyglądać jak kobieta, ale posiadać męskie narządy płciowe, a jednocześnie identyfikować się jako kobieta. Osoba interpłciowa może być jednocześnie osobą niebinarną, na przykład jeśli nie uważa się ani za kobietę, ani za mężczyznę

Z badań społecznych prowadzonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że orientacja seksualna lub tożsamość płciowa stanowią najczęstszy powód dyskryminacji: ponad połowa respondentów wskazała na orientację seksualną (np. bycie osobą homoseksualną) – 56 proc. oraz tożsamość płciową (np. bycie osobą transpłciową) – 52 proc.

Według raportu organizacji ILGA, która bada sytuację osób LGBT+, Polska nie ma powodów do dumy. Już po raz kolejny zajmuje ostatnie miejsce w UE, jeśli chodzi o ochronę praw osób LGBT+. W Europie niższe gwarancje ochrony praw osób LGBT+ stwierdzono jedynie w Rosji i w Białorusi.

Źródło: bip.brpo.gov.pl, sekson.pl