Michelle Obama – wewnętrzne światło w niespokojnych czasach

Choć wielu Amerykanów chętnie widziałoby ją jesienią na prezydenckim fotelu, Michelle Obama, po wielu latach towarzyszenia mężowi w uprawianiu polityki, dziś chce pomagać ludziom na całym świecie, a przede wszystkim inspirować ich do działania. Z takim przesłaniem wystąpi jako mówczyni na poznańskim Impact’24, największym kongresie gospodarczo-technologicznym Europy Środkowo-Wschodniej. Co wydarzyło się w jej życiu po wyprowadzce z Białego Domu?

Kiedy Barack Obama przez dwie kadencje pełnił obowiązki prezydenta USA, jego żona Michelle z dużą zręcznością pełniła obowiązki pierwszej damy. O tyle wyjątkowej, że – po raz pierwszy w historii Ameryki – czarnoskórej. Nic dziwnego, że każdy jej krok był oceniany a sposób życia – komentowany. Przez wiele lat wytyczała trendy i pokazywała Amerykankom, nie tylko tym ciemnoskórym, że kobieta może wieść ekscytujące życie zbudowane na pomaganiu potrzebującym. „Mój ojciec Fraser nauczył mnie ciężko pracować, często się śmiać i dotrzymywać słowa. Moja matka Marian pokazała mi, jak samodzielnie myśleć i korzystać z własnego głosu. W naszym zatłoczonym mieszkanku na South Side w Chicago pokazali mi, że należy doceniać wartość historii: naszej rodziny, mojej własnej, kraju. Nawet jeśli bywa brzydka lub niedoskonała” – napisała w wydanej już po zakończeniu kariery w Białym Domu książce „Becoming. Moja historia”.

Michelle LaVaughn Robinson Obama w styczniu skończyła 60 lat. Urodziła się 17 stycznia 1964 roku w Chicago. Była dzieckiem wielu talentów. Z wyróżnieniem ukończyła prestiżową średnią szkołę Whitney M. Young Magnet High School, na uniwersytecie Princeton zdobyła licencjat z socjologii, prawo studiowała na Harvard Law School. Edukację zakończyła tytułem doktora w 1988 roku.

W pierwszej po studiach pracy, w chicagowskim oddziale firmy Sidley Austin, poznała swojego przyszłego męża Baracka, który odbywał w jej dziale letni staż. Po dwóch latach związku pobrali się, ich córki – poczęte w wyniku in vitro – urodziły się kolejno w 1998 (Malia) i 2001 roku (Sasha). Ich małżeństwo, choć uważane za doskonałe, przechodziło trudne chwile. W 1997 stracili dziecko, w 2002 roku korzystali z terapii małżeńskiej. Kiedy Barack Obama przygotowywał się do kariery politycznej w Waszyngtonie, Michelle pozostała w Chicago, wychowując dzieci i kontynuując swoją karierę.

Zawodowo związała się ze służbą publiczną. Była asystentką prezydenta Chicago, zarządzała programem edukacyjnym umożliwiającym młodym osobom zdobywać szlify w pracy w sektorze publicznym, była prorektorem do spraw studenckich na University of Chicago i dyrektorem zarządzającym Centrum Medycznego University of Chicago.

Jej charyzmatyczna, barwna osobowość i nietuzinkowe poglądy pomogły Michelle zdobywać sympatię i poważanie wielu amerykańskich środowisk. W 2006 roku magazyn „Essence” umieścił ją w gronie 25 najbardziej inspirujących kobiet na świecie. W 2023 roku zdobyła tytuł Kobiety Roku USA Today.

Kiedy jej mąż w 2008 roku zdobył zaufanie Amerykanów i rozpoczął prezydenturę, przyznała, że nie wierzyła w jego sukces: „Moi dziadkowie przeżyli segregację rasową. Mój pradziadek i jego dziadek byli niewolnikami. Te wspomnienia były żywe. Nie myślałam, że nasz kraj jest na to gotowy. Moje ówczesne podejście było odbiciem tego sceptycyzmu” – wspominała w książce „Becoming…”.

Kiedy miejsce Obamy zajął Donald Trump, nie ukrywała rozczarowania jego sposobem sprawowania władzy i poglądami: stosunkiem do mniejszości i seksizmem. „Będę się zawsze zastanawiać, co skłoniło tak wiele kobiet do odrzucenia niezwykle wykwalifikowanej kandydatki (Hillary Clinton – przyp. red.) i wyboru mizogina na prezydenta. To niesamowite, że wciąż trzeba mówić ludziom o znaczeniu głosowania” – podsumowywała wybory z 2016 roku.

Jeszcze jako pierwsza dama zaczęła wspierać działania na rzecz dzieci. Organizacja non profit „Let’s Move!” zabiegała i zabiega o zdrowsze jedzenie w szkołach i walczy z otyłością wśród najmłodszych. W 2020 roku, po połączeniu sił z organizacją Partnership for a Healthier America, przekazano potrzebującym Amerykanom ponad milion darmowych posiłków.

Od 2014 roku angażuje się także w projekt promujący edukację – organizacja „Reach Higher” (Sięgnij wyżej) wspiera młodych ludzi w kontynuowaniu nauki po szkole średniej. Wiele uwagi poświęciła także inicjatywie „Let Girls Learn” (Pozwólmy dziewczynkom na naukę), która wspiera edukację kobiet. „Każda dziewczynka, niezależnie od tego, gdzie mieszka, zasługuje na szansę spełnienia swoich marzeń. Kiedy kobiety i dziewczyny wznoszą się, ich społeczności i kraje wznoszą się razem z nimi” – mówiła na gali inaugurującej program w Londynie w 2015 roku.

Działania na rzecz młodych kobiet stały u podstaw przyznania jej tytułu Kobiety Roku USA Today. „Równość płci – i trudna sytuacja młodych kobiet na całym świecie – zawsze była dla mnie ważnym obszarem. […] Na świecie żyje ponad 100 milionów bystrych, pracowitych i zdolnych dziewcząt, które nie uczęszczają do szkoły, którym nie daje się szansy na odniesienie sukcesu. To nie tylko tragedia dla tych dziewcząt, to tragedia dla nas wszystkich. Wiemy, że kiedy dziewczęta chodzą do szkoły, wszystkim nam żyje się lepiej: zmniejsza się ubóstwo, rozwija się gospodarka, a dzieci rodzą się zdrowsze” – mówiła podczas gali wręczania tytułu.

Już poza Białym Domem Michelle Obama założyła organizację „When We All Vote” pomagającą obywatelom podejmować dobre decyzje wyborcze. Jak uważa, skorzystanie z prawa do głosowania jest równie ważne, jak sprawiedliwość rasowa, społeczna i ekonomiczna. W 2020 roku organizacja ta dotarła z kampanią informacyjną na temat prawa do głosowania do 100 milionów ludzi. W ślad za Obamą do działań „When We All Vote” zaproszono m.in.: Jennifer Lopez, Lin-Manuel Mirandę, Janelle Monae, Chrisa Paula, Megan Rapinoe czy Kerry Washington.

Wraz z mężem założyli także „Obama Foundation” – organizację non profit, która przyznaje stypendia dla uczniów i nadzoruje budowę Barack Obama Presidential Center w Chicago. W 2018, 2019 i 2020 roku Michelle Obama znalazła się także na szczycie prestiżowego sondażu Gallupa na najbardziej podziwianą kobietę w Ameryce. Została też Człowiekiem Roku magazynu „Time”.

Dokonała tego z dala od wielkiej polityki. „Polityka jest siłą dzielącą. W momencie, kiedy związujesz się z Republikanami bądź Demokratami, tracisz możliwość wpływania na połowę społeczeństwa. Uważam, że ludzie będą bardziej skłonni ze mną współpracować nad sprawami, które są ważne dla nas wszystkich, jeśli nie będę zajmować się polityką” – odpowiadała na sugestie, by podjęła wyścig o Biały Dom.

Jesienią 2023 roku w Polsce ukazała się kontynuacja książki „Becoming…”. „Światło w nas. Jak żyć w niepewnych czasach” to zbiór praktycznych wskazówek. Pisząc ją, Michelle Obama sięgnęła przede wszystkim do swoich doświadczeń jako kobiety, matki, żony i pierwszej damy. Nie omija w niej także kwestii trudnych i ciągle nierozwiązanych: rasy, płci, polityki.

„Gdy rozświetla nas blask, postępujemy odważniej. Jeśli znasz swoje światło, znasz siebie. Znasz własną historię bez przekłamań. Z moich doświadczeń wynika, że ten rodzaj samopoznania buduje pewność siebie, co skutkuje wewnętrznym spokojem i pozwala spojrzeć z właściwej perspektywy. To z kolei prowadzi do budowania dobrych relacji z innymi, co według mnie stanowi fundament naszego życia. Jedno światełko podsyca drugie. Jedna silna rodzina wzmacnia kolejną. Jedna energiczna społeczność może zarazić entuzjazmem sąsiednie. Taka jest siła światła, które niesiemy” – możemy przeczytać w przedmowie.

Podczas odbywającego się 15-16 maja br. Kongresu Impact’24 w Poznaniu Michelle Obama wystąpi jako top spikerka razem z blisko 650 wybitnymi mówcami z całego świata, by zachęcać polskie kobiety do aktywności. Wśród tematów kongresu znalazły się najważniejsze wyzwania współczesnego świata – sztuczna inteligencja, zdobywanie kosmosu, przemysł 5.0, zdrowie psychiczne i wellbeing.