Komu przysługuje świadczenie wspierające 2024 i jak je otrzymać?

Od 1 stycznia 2024 r. dorosłe osoby z niepełnosprawnościami mogą starać się o specjalną pomoc finansową, które pomoże częściowo pokryć wydatki związane z ich potrzebami. Kto może dostać takie wsparcie i w jakiej wysokości?  

Co to jest świadczenie wspierające 2024? 

Świadczenie wspierające to nowa forma pomocy państwa dla osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 lat. Jego przyznawanie nie jest uzależnione od dochodów w rodzinie i nie zależy od innych świadczeń tej osoby finansowanych ze środków publicznych. Można je otrzymywać równocześnie z rentą socjalną lub rodzinną.  

Wysokość świadczenia socjalnego zależy od liczby uzyskanych punktów (maksymalnie 100) w skali potrzeby wsparcia. Decyzję o ich przyznaniu podejmuje wojewódzki zespół orzekający o niepełnosprawności, a samo świadczenie jest wypłacane przez ZUS. 

Kto może otrzymać świadczenie wspierające? 

O świadczenie wspierające może ubiegać osoba, która: 

• posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydawane przez miejskie lub powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności albo lekarzy orzekających ZUS czy też orzeczenie o inwalidztwie wydane przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia;  
• ma ukończone 18 lat; 
• ma obywatelstwo polskie lub jest obywatelem UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej, która przebywa w Polsce na podstawie pozwolenia na pobyt czasowy; 
• posiada decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na poziomie 70-100 punktów w skali potrzeby wsparcia.  

By otrzymać taki rodzaj świadczenia– beneficjent musi mieszkać w Polsce w czasie jego pobierania.  

Jaka jest wysokość świadczenia wspierającego? 

Wysokość świadczenia wspierającego zależy od liczby punktów (70-100) przyznanych danej osobie przez pracowników zespołów orzekających o niepełnosprawności. Jest ono powiązane z wysokością renty socjalnej.

Osoby z najniższą ilością punktów otrzymają 40% wysokości renty socjalnej w danym roku, natomiast te o największych potrzebach, posiadające od 95 do 100 punktów, mogą otrzymać nawet 220% jej wysokości. 

Na przykład po waloryzacji renty socjalnej w marcu 2024 roku, minimalna wartość wyniesie około 635 zł, a maksymalna około 3495 zł brutto. Podobnie jak renta socjalna, świadczenie wspierające będzie również podlegać corocznej waloryzacji. 

Wejście w życie świadczenia wspierającego zostało podzielone na trzy etapy. 

Gdzie i jak złożyć wniosek o świadczenie wspierające 2024? 

Podstawą wniosku o świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych jest otrzymanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Specjalny wniosek składa się w wojewódzkim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON) właściwym do miejsca stałego pobytu wnioskującego.  

Po złożeniu dokumentów specjaliści oceniają samodzielność wnioskującego na podstawie skali ICF opartej o wywiad bezpośredni z osobą ubiegającą się o świadczenie. W ciągu trzech tygodni powinna zapaść decyzja. Jest ona wydawana na czas ważności orzeczenia o niepełnosprawności, nie na dłużej jednak niż na 7 lat. 

Po uzyskaniu decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, wniosek o przyznanie świadczenia składa się w ZUS. Dołącza się do niego decyzję z wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i dokumenty potwierdzające status opiekuna prawnego lub kuratora osoby z niepełnosprawnością.  

Istnieje również możliwość złożenia stosownego dokumentu przez swojego pełnomocnika lub za pomocą drogi elektronicznej poprzez: 

• portal Emp@tia, 
• Platformę Usług Elektronicznych ZUS, 
• bankowość elektroniczną. 

Świadczenie będzie przyznane od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do ZUS, a jeśli dotyczy osoby, która właśnie skończyła 18 lat – od miesiąca osiągnięcia przez nią pełnoletności. ZUS wypłaca świadczenie wyłącznie na rachunek bankowy. 

Zmiany w systemie świadczeń dla osób z niepełnosprawnością 

Ustawa z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym objęła ochroną nabyte przed 1 stycznia 2024 roku prawa do świadczeń opiekuńczych – pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego. Osoby te, jeśli wolą, mogą dalej pobierać wymienione świadczenia na dotychczasowych zasadach.  

Wspomniana ustawa wprowadza także inne zmiany, które były postulowane przez opiekunów osób niepełnosprawnych. Najważniejsze z nich to:  

1. Rodzice i opiekunowie niepełnosprawnych dzieci do ukończenia przez nie 18 lat mają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego bez ograniczeń w podejmowaniu pracy zarobkowej. 
2. Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje także rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka. 
3. Jeśli w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko z niepełnosprawnością, świadczenie pielęgnacyjne będzie wyższe o 100% na każdą kolejną osobę pod opieką.  
4. Przestały obowiązywać przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, na podstawie których przyznawany był specjalny zasiłek opiekuńczy. 

Nowe świadczenie będzie przysługiwało także rolnikowi bez konieczności rezygnacji z gospodarstwa.   

Bibliografia: 

1. Ustawa z dn. 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, Dz.U. poz. 1429. 

1. Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 23 listopada 2023 r. w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia, Dz.U. 2023 poz. 2581. 

1. www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace [dostęp: 18.03.2024 r.]