Jak złożyć wniosek o urlop wychowawczy w 2024 roku?

Urlop wychowawczy to rodzaj urlopu, który udzielany jest w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jeżeli wniosek zostanie złożony prawidłowo, pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Jak i w jakim terminie złożyć wniosek o urlop wychowawczy? 

Co to jest urlop wychowawczy i na jakich zasadach przysługuje? 

Urlop wychowawczy to szczególny rodzaj urlopu przewidziany w przepisach prawa pracy, który udzielany jest pracownikowi zatrudnionemu na co najmniej sześć miesięcy w celu sprawowania przez niego osobistej opieki nad dzieckiem. Należy podkreślić, że do okresu tego wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Z urlopu wychowawczego może skorzystać zarówno matka dziecka, jak i jego ojciec – pod warunkiem że są oni pracownikami.  

Czas, na jaki przysługuje urlop wychowawczy to 36 miesięcy, przy czym ustawodawca zastrzegł, że w ramach tego wymiaru jeden miesiąc przeznaczony jest wyłącznie dla jednego rodzica. Zatem dla przykładu, jeżeli matka dziecka korzysta z urlopu wychowawczego, to ma prawo do wykorzystania 35 miesięcy, a jeden miesiąc przysługuje ojcu dziecka. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy drugi rodzic nie żyje, nie przysługuje mu władza rodzicielska lub został on jej pozbawiony albo władza ta uległa ograniczeniu, lub zawieszeniu. W takiej sytuacji obowiązuje zasada wykorzystania pełnych 36 miesięcy urlopu wychowawczego przez jednego rodzica.  

Urlop udzielany jest na wniosek pracownika, który pozostaje w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę. Składany jest on do pracodawcy.

Jak i kiedy złożyć wniosek o urlop wychowawczy? 

Wniosek o urlop wychowawczy może zostać złożony w formie papierowej lub elektronicznej przez uprawnionego pracownika. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, a jeżeli dotyczy dziecka niepełnosprawnego – 18. rok życia. Składając wniosek, należy zatem pamiętać, aby zmieścić się w tym terminie. Dodatkowo ustawodawca wskazał, że dokument nie może być złożony w terminie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego. 

Urlop wychowawczy może zostać podzielony na pięć części, co oznacza, że wniosek o jego udzielenie może być składany aż pięć razy. Liczbę części urlopu ustala się wówczas na podstawie liczby złożonych wniosków. Należy wyraźnie zaznaczyć, że pracodawca ma obowiązek uwzględnić prawidłowo złożony wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego.

Wniosek o urlop wychowawczy – jak przygotować dokument? 

Wzór wniosku o urlop wychowawczy można pobrać z Internetu ze sprawdzonych portali podatkowych, księgowych lub kadrowych. Można także samodzielnie przygotować dokument, uwzględniając w nim następujące informacje: 

• imię i nazwisko wnioskodawcy; 
• dane pracodawcy, do którego kierowany jest wniosek; 
• imię i nazwisko dziecka, nad którym będzie sprawowana opieka w czasie urlopu wychowawczego; 
• okres, w którym urlop wychowawczy ma być wykorzystywany; 
• określenie, czy jakaś część urlopu wychowawczego była już wykorzystywana. 

Do wniosku należy ponadto załączyć oświadczenie drugiego rodzica o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres objęty wnioskiem.

Czy wniosek o urlop wychowawczy można wycofać? 

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracownik ma prawo do wycofania wniosku o urlop wychowawczy nie później niż na siedem dni przed rozpoczęciem urlopu. Jak to zrobić? Wystarczy, że złoży on oświadczenie w tej sprawie, informując o chęci rezygnacji z udzielonego mu urlopu i deklarując powrót do pracy w określonym dniu, w formie papierowej lub elektronicznej. Co ważne, pracownik nie ma obowiązku podawania przyczyny swojej decyzji, a pracodawca nie musi wyrażać zgody na cofnięcie wniosku.

Czy urlop wychowawczy można przedłużyć? 

Pojęcie przedłużenia urlopu wychowawczego można rozumieć w dwojaki sposób. Z jednej strony, mając na uwadze fakt, że urlop dzielony może być na części, każdy kolejny wniosek o jego udzielenie będzie jednocześnie wnioskiem o jego przedłużenie. 

Z drugiej strony zaś, czas urlopu może zostać przedłużony w przypadku, gdy stan zdrowia dziecka jest potwierdzony orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności i wymaga opieki. Taki dodatkowy urlop wychowawczy może być udzielony w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.  

Czy urlop wychowawczy można przerwać? 

Ustawodawca dopuścił możliwość przerwania urlopu wychowawczego. Kiedy jest to możliwe? Zgodnie z przepisami pracownik może zrezygnować z urlopu w każdym czasie za zgodą pracodawcy, po uprzednim jego zawiadomieniu – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Pracownik musi złożyć oświadczenie o rezygnacji z urlopu, wskazując w nim termin, w którym chciałby podjąć pracę.  

Z urlopu można także zrezygnować z powodu ciąży. W takim wypadku, jeśli pracownica otrzymała od lekarza L4 powinna niezwłocznie złożyć pracodawcy rezygnację z urlopu, a po powrocie do pracy przedstawić zwolnienie lekarskie. W takiej sytuacji otrzyma ona zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.   

Bibliografia: 

1. https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-wychowawczy [dostęp: 12.12.2023]. 
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy, Dz. U. 1974 nr 24 poz. 141.