4 min.
Jak kobiety funkcjonują po menopauzie? Rozmawiamy z genetyczką prof. Moniką Puzianowską-Kuźnicką

zdjęcie: iStockphoto.com
27.05.2022
Red Lipstick Monster pokazała swoje zdjęcie w kostiumie kąpielowym – bez retuszu i filtra. „W końcu ktoś pokazuje prawdziwość kobiet”
27.05.2022
Cztery zarzuty o napaść na tle seksualnym. Czy to koniec Kevina Spaceya?
27.05.2022
40 tys. zł odszkodowania za naruszenie praw pacjenta. Przy nazwisku mężczyzny widniał napis „pacjent HIV”, który każdy mógł zobaczyć
27.05.2022
Marianna Gierszewska wystąpiła w kampanii reklamowej bielizny z widoczną stomią. „Na długi czas zupełnie odcięłam się od swojego ciała”
27.05.2022
„Wzięłam tyle hormonów, że powinnam nimi sikać” – Dorota Wellman o trudnej drodze do macierzyństwa
Antropologiczne teorie ‒ teoria matki i teoria babki ‒ powstały po to, by wyjaśnić sens istnienia menopauzy. Ale przy okazji próbują wytłumaczyć, dlaczego kobiety żyją dłużej od mężczyzn. O tym, jaki natura ma w tym interes, rozmawiamy z genetyczką prof. Moniką Puzianowską-Kuźnicką.
Klara Pastwa: Pani profesor, po co nam właściwie – skądinąd dość nieprzyjemna – menopauza? Czy natura ma w tym jakiś cel?
Prof. Monika Puzianowska-Kuźnicka, genetyczka: Dłuższe życie kobiety i sama menopauza są zjawiskami o wielu przyczynach. Wszyscy się spierają, po co menopauza w ogóle istnieje. Niektórzy uważają, że jest ona po prostu przejawem starzenia się układu rozrodczego kobiety, inni ‒ że wyewoluowała w konkretnym celu.
Ja sądzę, że jest ona w pewnym sensie zaprogramowana. Jako zjawisko biologiczne zapoczątkowywana jest najprawdopodobniej w ośrodkowym układzie nerwowym, ponieważ pierwsze zmiany hormonalne skutkujące menopauzą następują w mózgu w hormonach „odgórnie” regulujących funkcje układu rozrodczego kobiety. Powód, dla którego menopauza istnieje, próbują tłumaczyć nie tylko teorie biologiczne, ale też antropologiczne. I według nich jest ona ‒ podobnie jak i długie życie w okresie pomenopauzalnym ‒ potrzebna dla uzyskania sukcesu reprodukcyjnego. Najpopularniejsze z takich teorii to teoria matki i teoria babki.
Takie teorie wydają się logiczne, choć nie ma dowodów na ich prawdziwość. Po pierwsze, wystąpienie menopauzy u kobiety i dalsze życie są korzystne z tego względu, że dzięki temu kobieta może doprowadzić do etapu samodzielności swoje ostatnie dzieci, urodzone najpóźniej, nie narażając się na ryzyko zgonu w okresie okołoporodowym podczas rodzenia kolejnych dzieci.
A przecież u kobiet przez praktycznie cały okres istnienia naszego gatunku, do momentu burzliwego rozwoju medycyny w ostatnich dziesięcioleciach, oprócz infekcji to właśnie okres ciąży, porodu i połogu był najbardziej ryzykowny. Jeśli kobieta przeżyła okres rozrodczy, to potem mogła żyć już długo, co jest stwierdzone w badaniach epidemiologicznych na podstawie analiz ksiąg urodzin i zgonów, itd. Czyli, podsumowując, dzięki menopauzie nie tylko dzieci, które kobieta urodziła we wczesnym etapie swojego życia, mają szansę na dorosłość i dalszą prokreację, ale też dzieci spłodzone w późniejszym wieku mogą być przez nią doprowadzone do momentu, gdy będą mogły mieć własne dzieci. Na tym właśnie polega związany z „teorią matki” sukces reprodukcyjny.
A teoria babki – obowiązuje w niej taka sama zasada?
Teoria babci jest podobna. Zakłada ona, że kobieta żyje dłużej, by zapewnić sobie sukces reprodukcyjny poprzez pomoc w wychowaniu dzieci swojej córki. Będzie to możliwe, gdy sama przestanie rodzić dzieci. Dzieci jej córki, przez babcię zadbane, mają większą szansę na przeżycie, osiągnięcie dorosłości i posiadanie własnych dzieci.
Obie teorie brzmią logicznie, ale czy naprawdę menopauza wyewoluowała zgodnie z ich założeniami i czy trafnie tłumaczą sens życia kobiety po menopauzie, tego nie potrafimy powiedzieć.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
PROMOCJA
Zdrowie umysłu
Less Stress from Plants 60 kaps. wegański
60,00 zł 90,00 zł
Tyle antropolodzy. A z biologicznego punktu widzenia: czy nie jest tak, że menopauza to po prostu przełączenie się organizmu kobiety na tryb oszczędny w zakresie rozrodczym, tak by inne układy mogły funkcjonować lepiej?
Nie zgadzam się z teorią, jakoby powodem wystąpienia menopauzy mogło być wygaszenie funkcji rozrodczej, by go odciążyć, by zachować więcej sił na działanie innych układów. A to dlatego, że estrogeny, których synteza w jajnikach kończy się w procesie menopauzy, spowalniają proces starzenia. Ich rola biologiczna jest naprawdę wielka: korzystnie działają na układ krążenia i ośrodkowy układ nerwowy, do menopauzy kobiety mają znacznie niższe ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową niż mężczyźni, po niej ono staje się nawet większe niż u mężczyzn. Starsze kobiety mają też wyższe ryzyko demencji niż mężczyźni w tym samym wieku.
Tak więc menopauza i życie kobiety trwające poza okres rozrodczy to fakty biologiczne wciąż dość tajemnicze. Jedynie teorie matki i babki co nieco wyjaśniają. I to optymistycznie – dla babć i wnuków! Oby tylko wystarczyło tej resztki estrogenów dla zachowania zdrowia, by móc się zajmować i sobą, i wnukami…
Zobacz także

„Co piąta kobieta okazyjnie spożywa napoje alkoholowe przez cały okres ciąży”. Co się dzieje wtedy z twoim organizmem?

Menopauza – co to, objawy, wiek kobiety, leki na menopauzę

„Każdego dnia myślałam o ciąży, do momentu aż dostałam okres”. O przyczynach spóźniającej się miesiączki opowiada ginekolog Iwona Szaferska
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

26.05.2022
Paulina Holtz: „Daję moim córkom szansę, aby same ogarnęły swoje życie”

26.05.2022
Malina Błańska: „Z okazji Dnia Matki w Polsce powinniśmy kobietom palić znicze”. Jak mówienie o trudach bycia mamą zbliża nas do szczęśliwego macierzyństwa

24.05.2022
Czasem przeleci helikopter, a gdy strzelają na poligonie, okna się trzęsą. „Gdyby tu wojna wybuchła, to byśmy nie zauważyły” – mówi jedna z mieszkanek Braniewa

21.05.2022