Zwrot „Idź do psychiatry!” choć nie powinien, stał się obelgą. Blogerka zwraca uwagę na ważny społecznie problem

„Idź do psychiatry” – mało kto mówi to dzisiaj ze szczerymi intencjami i troską o osobę w kryzysie psychicznym – podkreśla Julia. Popularna blogerka, znana na Instagramie jako „Jestem Pozytywna”, wzięła pod lupę kilka szkodliwych zwrotów, które wciąż funkcjonują i wiele mówią o naszym stosunku do osób z zaburzeniami psychicznymi.

„Idź do psychiatry„, „jesteś chora na głowę”, „nie świruj” – to teksty, które tak silnie zakorzeniły się w świadomości Polaków, że prawie nikt nie zastanawia się już dziś nad ich stygmatyzującym zabarwieniem. Padają zazwyczaj w momencie, kiedy chcemy zwrócić komuś uwagę, że gada od rzeczy czy zachowuje się w sposób odbiegający od naszego wyobrażenia. Padają podczas kłótni. Padają w formie żartów. Tymczasem, wypowiadając je, tak naprawdę osądzamy kogoś pod kątem jego zdrowia psychicznego, nie mając często żadnej wiedzy z dziedziny psychiatrii. Co więcej, przyczyniamy się do piętnowania osób z zaburzeniami psychicznymi.

Blogerka o zwrotach, które powinny pomagać a szkodzą

Na problem słownej dyskryminacji tej części społeczeństwa zwróciła uwagę w swoim najnowszym wpisie Julia. Popularna blogerka, znana na Instagramie jako „Jestem Pozytywna” przyznała, że utarło się wiele stereotypów, głównie za sprawą filmów, w których akcja dzieje się w szpitalach psychiatrycznych, że osoby chore psychicznie są „nienormalne”, agresywne i niebezpieczne. Blogerka podała kilka przykładów zwrotów, które niejako oddzielają osoby z zaburzeniami psychicznymi od reszty społeczeństwa.

Pierwszym z nich jest zwrot odnoszący się do miejsca, w którym leczone są takie osoby. „Będąc w jakimkolwiek szpitalu, na jakimkolwiek oddziale innym niż psychiatryczny, mówimy po prostu, że jesteśmy w szpitalu. Będąc w szpitalu czy na oddziale psychiatrycznym, podkreślamy, że to szpital psychiatryczny, zupełnie tak, jakby to miejsce tak bardzo różniło się od pozostałych szpitali” – pisze Julia.

Blogerka podkreśla, że z jakiegoś powodu jesteśmy skłonni empatyzować i wspierać osoby chore fizycznie, ale nie wykazujemy takiej postawy wobec osób z zaburzeniami psychicznymi.

„Na osobę chorą na jakąkolwiek chorobę inną niż psychiczna mówimy, że jest po prostu chora. Na osobę chorą na chorobę psychiczną mówimy, że to osoba chora psychicznie. Jakby było to powodem do innego traktowania, na przykład ze zmniejszonym szacunkiem do chorej” – zauważa.

View this post on Instagram

psychiatrka*, jak i każda inna lekarka, to osoba lecząca chorych, przepisująca leki, które ułatwiają, a nawet umożliwiają im codzienne funkcjonowanie, prowadząca swoich pacjentów od największego kryzysu do zdrowia, ciężko pracująca za niegodne wynagrodzenie i ratująca życie najbardziej chorym. utarło się natomiast wiele stereotypów, głównie za sprawą horrorów, w których akcja dzieje się w szpitalach psychiatrycznych, że osoby chore psychicznie są "nienormalne", agresywne i niebezpieczne. będąc w jakimkolwiek szpitalu, na jakimkolwiek oddziale innym niż psychiatryczny, mówimy po prostu, że jesteśmy w szpitalu. będąc w szpitalu czy na oddziale psychiatrycznym, podkreślamy, że to szpital psychiatryczny, zupełnie tak, jakby to miejsce tak bardzo różniło się od pozostałych szpitali. na osobę chorą na jakąkolwiek chorobę inną niż psychiczna mówimy, że jest po prostu chora. na osobę chorą na chorobę psychiczną mówimy, że to osoba chora psychicznie, jakby było to powodem do innego traktowania, na przykład ze zmniejszonym szacunkiem do chorej. jednak najbardziej wkurwia mnie to, jak słyszę "Idź do psychiatry". bo mało kto mówi to dzisiaj ze szczerymi intencjami i troską o osobę w kryzysie psychicznym, czy której zachowanie odbiega od przyjętej normy. mówi się tak teraz do kierowcy, który zajechał nam drogę, do wkurzającej koleżanki z klasy, w kłótni z kimś z rodziny, czy spoza niej, z kimś zupełnie obcym, kto wjechał ci w biedronce wózkiem w dupę, kogo już więcej prawdopodobnie nie spotkasz. a potem ta osoba wraca do domu, bierze swoje leki na depresję, które być może zaburzają jej orientację psycho-ruchową. nie zrobiła tego specjalnie. "lecz się" też odnosi się do leczenia psychiatrycznego. przecież nikt nie pocisnąłby kogoś po chorobie fizycznej. to krzywdzi nas wszystkich, chorych, zdrowych, lekarki i lekarzy, osoby mające bliskich chorych psychicznie. proszę, nie powielajmy krzywdzących stereotypów. ________________ *używam feminatywów mówiąc o zawodach, aby oswoić te nazwy i popularyzować używanie ich w codziennym języku. oczywiście pisząc "lekarka" czy "psychiatrka" miałam na myśli całą grupę lekarek i lekarzy, w tym także mężczyzn.

A post shared by Julia | Jestem Pozytywna (@jestem_pozytywna) on Feb 4, 2020 at 11:12am PST

„Idź do psychiatry” czy „lecz się” nie jest obelgą

Jednak najbardziej ją uderza to, że zwrot „idź do psychiatry”, który w założeniu powinien być wyrazem troski i znaczyć dokładnie tyle, co „idź do ginekolożki, dentystki czy dermatolożki”, w szerszym znaczeniu „idź po prostu do specjalisty, zadbaj o swoje zdrowie, skonsultuj niepokojące objawy”, nabrał negatywnego znaczenia i często mylnie traktowany jest jako obelga czy forma docinki.

„Mówi się tak teraz do kierowcy, który zajechał nam drogę. Do wkurzającej koleżanki z klasy. W kłótni z kimś z rodziny, czy spoza niej. Z kimś zupełnie obcym, kto wjechał ci w biedronce wózkiem w dupę, kogo już więcej prawdopodobnie nie spotkasz” – wymienia przykłady. „A potem ta osoba wraca do domu, bierze swoje leki na depresję, które być może zaburzają jej orientację psychoruchową. Nie zrobiła tego specjalnie” – dodaje.

„Lecz się” też odnosi się do leczenia psychiatrycznego. Przecież nikt nie pocisnąłby kogoś po chorobie fizycznej. To krzywdzi nas wszystkich, chorych, zdrowych, lekarki i lekarzy, osoby mające bliskich chorych psychicznie” – podkreśla blogerka.

Fakt, że wobec osób z problemami zdrowia psychicznego narosło tyle stereotypów, nie tylko prowadzi do ich stygmatyzacji, ale również sprawia, że osoby zdrowe, u których dopiero pojawia się problem ze zdrowiem psychicznym, odkładają zgłoszenie się po pomoc z powodu wstydu. Lęk przed łatką „osoby psychicznej” bywa na tyle paraliżujący, że zamiast udać się do specjalisty, będą latami ukrywać się ze swoimi zaburzeniami. Co, jak wiadomo, tylko wydłuża okres nieleczonej choroby i pogarsza rokowania.