Niby śpimy co noc, ale jakoś tak nie do końca, bo praca, nauka, stres, obowiązki, czasem impreza i jeszcze do tego problemy dnia codziennego. To normalne, ale nie dla mózgu. Dla niego nawet jedna nieprzespana noc może być niebezpieczna.
Braku snu doznał chyba każdy. Jeśli nie odczuwamy satysfakcji po przebudzeniu, już wiemy, że sen nie był taki, jak powinien. Budzenie się już w środku nocy albo dużo za wcześnie, a potem przewracanie się z boku na bok, by dociągnąć do rana. I jeszcze cały następny dzień z głowy. Zmęczenie, brak koncentracji, odczucie chłodu, brak apetytu, a często przysypianie to najczęstsze objawy niedostatku snu.
Sen – najlepszy głęboki
Statystycznie w Europie najlepiej sypiają Włosi. Polacy nie dosypiają aż w 39 proc. i wcale nie są to tylko seniorzy, tak powszechnie kojarzeni z tym problemem. Cały ogrom ludzi młodych, aktywnych zawodowo, bagatelizuje potrzebę snu. W zasadzie to już norma. Generalnie sypiamy coraz mniej. Kolejne pokolenia Polaków śpią o 30 minut mniej od poprzedniego. Podczas gdy 100 lat temu standardem było sypianie 10–12 godzin na dobę, obecnie czas snu skrócił się do 6–7 godzin. Oczywiście jak dobrze pójdzie…
Zasadniczo sen dzieli się na dwa rodzaje – płytki i głęboki. Płytki to ten czas, kiedy śnimy, choć tak naprawdę nie wiadomo, po co istnieje. Najprawdopodobniej jest to nocny moment segregacji nagromadzonych informacji, czyli ich zapamiętywanie. Dla zdrowia organizmu o wiele ważniejszy jest sen głęboki, który wycisza mózg, spowalnia procesy fizjologiczne, w tym pracę serca czy trawienie. To wtedy człowiek ma odpoczywać i regenerować energię. Jest to czas niezwykle ważny, tym bardziej że to właśnie wtedy następuje naprawa uszkodzonych komórek mózgu! O ile bez fazy snu płytkiego można normalnie funkcjonować, o tyle bez fazy głębokiej nie da się żyć. Dlatego też brak snu lub jego kiepska jakość mają szerokie spektrum oddziaływania.
Sen – na koncentrację i odporność
Załóżmy, że kładziesz się spać, ale najpierw nie możesz zasnąć, a potem wybudzasz się kilka razy w ciągu nocy. Już następnego dnia twój mózg nie pracuje swoim normalnym trybem. Niewyspany mózg działa niestabilnie, zupełnie jakby miał braki w dostawie prądu. Naukowcy z Singapuru i Filadelfii przeprowadzili badania na 24 ochotnikach. Poleceniem było wykonanie kilku nieskomplikowanych zadań wzrokowych. Najpierw w stanie wypoczętym, potem po niekompletnie przespanej nocy. Badanie rezonansem magnetycznym mózgu wykazało, że po źle przespanej nocy występują okresy krótkotrwałej utraty świadomości. Niedostatek snu wpływa także na funkcje obronne organizmu. Jak oceniają uczeni z Uniwersytetu Carnegie Mellon w USA, obniża się zdolność immunologiczna organizmu do produkcji przeciwciał, co naturalnie zwiększa ryzyko infekcji wirusowych i zachorowań na grypę.
A jeśli w ogóle nie położymy się spać? Już jedna nieprzespana noc wystarczy, aby ośrodek głodu i sytości w twoim mózgu zaczął pracować inaczej. Wykazali to uczeni Uniwersytetu Kalifornii w Los Angeles. Obszar mózgu związany z niepohamowanym apetytem był silnie pobudzony po bezsennej nocy. Co więcej, takie osoby poszukiwały pożywienia wysokokalorycznego. Jak widać, niewysypianie się stwarza idealne warunki dla rozwoju fatalnych nawyków żywieniowych. Sen sprzyja odchudzaniu!
Sen – jego brak się zemści
To była tylko jedna noc, której szkody da się szybko odrobić. Jednak gdy takie noce są na porządku… nocnym, robi się dużo gorzej, bowiem gdy ty nie dosypiasz, paradoksalnie, zasypiają twoje geny. Wtedy zdrowie leci na łeb na szyję. Zaczynasz działać inaczej. To już nie jest zegar biologiczny, to bomba zegarowa. Zespół brytyjskich badaczy podzielił swoich wolontariuszy na dwie grupy. Jedna grupa sypiała mniej niż sześć godzin, druga ponad dziesięć. Już po kilku tygodniach w grupie pierwszej zauważalne były wyraźne skutki niedoboru snu. Po bliższym zbadaniu okazało się, że ów niedostatek zaburza funkcjonowanie ponad 700 genów! To geny związane z przemianą materii, odpornością, stresem. 11 z nich reguluje pracę serca, a cztery rytm snu. Sprawa jest poważna.
Jeśli chcecie uchronić 700 genów przed uszkodzeniem, podejmijcie wyzwanie i wyśpijcie się wreszcie!
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
Uważano, że dziecko jest niedoskonałą wersją dorosłego, ubierano je w niewygodne stroje, leczono alkoholem i morfiną
Angelika Friedrich stworzyła Nastoletni Azyl. „Marzę, żeby świat dla młodych był lepszym miejscem”
„Nadmiarowe bycie przy sobie, bez dopuszczania innych, może prowadzić do poczucia osamotnienia, izolacji, braku celu” – mówi psycholożka Marta Chmielewska
