Zostań dawcą szpiku – wystarczy siedem kroków

W Polsce statystycznie co pół godziny jedna osoba dowiaduje się, że cierpi na białaczkę. Często jedyną szansą na wyleczenie jest przeszczep szpiku kostnego. Fundacja DKMS regularnie przypomina o zapotrzebowaniu na dawców i pokazuje, jak niewiele trzeba zrobić, aby pomóc potrzebującym pacjentom. Poznaj siedem kroków do zostania dawcą szpiku kostnego.

Rejestracja w bazie potencjalnych dawców szpiku

Rejestracji można dokonać online na stronie DKMS, na Dniach Dawcy Szpiku (spotkania odbywają się w całej Polsce) oraz w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Dawcą może zostać ogólnie zdrowa osoba pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, którego waga ciała wynosi minimum 50 kg, a wskaźnik masy ciała nie przekracza 40 BMI.

Schorzenia, które wykluczają możliwość zostania dawcą to:

• choroby układu sercowo-naczyniowego np. zawał serca, zatorowość płucna,
• choroba nowotworowa,
• choroby zakaźne np. HIV, HTLV, WZW,
• transplantacje,
• choroby autoimmunologiczne np. wrzodziejące zapalenia jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, stwardnienie rozsiane,
• choroby układu nerwowego np. choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, epilepsja,
• choroby krwi i szpiku jak talasemia, sferocytoza, anemia aplastyczna, hemofilia oraz zaburzenia krzepliwości krwi,
• choroby endokrynologiczne jak nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroba Cushing,
• inne choroby, takie jak wielotorbielowatość nerek, jaskra, osteoporoza, liczne rozległe zabiegi operacyjne zwłaszcza w znieczuleniu ogólnym (więcej niż 3) z wyjątkiem cesarskich cięć, urazy wielonarządowe,
• leki wpływające na układ krwiotwórczy, cytostatyki, środki immunosupresyjne,
• uzależnienia jak alkohol, narkotyki, leki.

Wpis do bazy potencjalnych dawców szpiku

Jeśli spełnicie wszystkie wymagania, zostaną przebadane próbki wymazów, zostaniecie wpisani do bazy i staniecie się aktywnymi potencjalnymi dawcami komórek macierzystych. Wówczas otrzymacie również  kartę dawcy. Od tego momentu w każdej chwili może zadzwonić telefon z Ośrodka Dawców Szpiku.

Pobranie krwi

W przypadku gdy znajdzie się biorca, po wyrażeniu zgody na zostanie jego dawcą, należy zgłosić się na pobranie próbki krwi, w celu potwierdzenia zgodności z biorcą.

Szczegółowe badania w klinice

Przed pobraniem komórek macierzystych dla biorcy, dawca jest poddawany weryfikacji stanu zdrowia, w celu wykluczenia zagrożeń zarówno dla osoby, która ma je otrzymać, jak i osoby oddającej. Jeśli wszystkie badania wyjdą pozytywnie, dopiero wówczas mogą zostać pobrane komórki macierzyste.

Pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych

Mogą one zostać pobrane na dwa sposoby:

• z krwi obwodowej – ta metoda jest stosowana w 80% przypadków, wiąże się z jednodniową wizytą w klinice pobrania. Polega ona na założeniu dożylnych dojść, gdzie krew przepływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim dojściem dożylnym do organizmu. W separatorze komórki macierzyste oddzielane są od reszty krwi pod działaniem siły odśrodkowej i zbierane jako materiał przeszczepowy. Na 4 dni przed pobraniem komórek dla dawcy są podawane podskórnie czynniki wzrostu G-CSF, które powodują uwolnienie komórek macierzystych.
• z talerza kości biodrowej –  w tej metodzie komórki macierzyste pobiera się z talerza kości biodrowej (nie mylić z rdzeniem kręgowym) za pomocą igły punkcyjnej. Zabieg trwa około 60 minut i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. W trakcie jego są wykonywane dwa niewielkie nacięcia.  Pobierane jest około jednego litra mieszanki składającej się z krwi i szpiku kostnego. Pobrany materiał regeneruje się całkowicie w czasie 2-3 tygodni. Przy tej metodzie w klinice pobrań pozostaje się na około 2-3 dni.

Przekazanie pobranych komórek macierzystych do biorcy

Po pobraniu komórki przewożone są do kliniki, w której leczy się biorca. Przeszczepienie powinno odbyć się w ciągu 48 godzin od pobrania komórek macierzystych lub szpiku kostnego od dawcy. Statystycznie 40-80 proc. przeszczepień kończy się sukcesem.

Informacje o tym, kim jest biorca

Po przekazaniu komórek, dawca uzyskuje informacje o wieku i miejscu zamieszkania genetycznego bliźniaka oraz o jego procesie powrotu do zdrowia. Można również nawiązać z nim pisemny kontakt. Ze względu na ochronę danych osobowych, w okresie pierwszych dwóch lat po przeszczepieniu jest zachowana anonimowość dawcy. Po tym okresie może dojść do bezpośredniego kontaktu i osobistego spotkania dawcy i biorcy, jeśli obie strony wyrażą taką chęć.