„Zjawiska klimatyczne coraz częściej odbierają życie i środki do życia”. Naukowcy wyliczają, na ile sposobów może nas zabić globalne ocieplenie

Coraz większym zagrożeniem dla naszego zdrowia są zmiany klimatyczne związane z ociepleniem klimatu. Ten niepokojący trend wykazał najnowszy raport Lancet Countdown on Health and Climate Change. W grupie ryzyka są osoby powyżej 65. roku życia. 

„To bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia”

Eksperci ostrzegają, że zmiany klimatyczne stawiają zdrowie ludzkie w obliczu niespotykanych dotąd zagrożeń. W najnowszym raporcie Lancet Countdown on Health and Climate Change odnotowano wśród osób powyżej 65. roku życia niepokojący wzrost liczby zgonów spowodowanych upałem.

To już dziewiąta edycja raportu, w którym naukowcy z całego świata ostrzegają, jak niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia i życia jest globalne ocieplenie. Publikacja ta zawiera dane z 2023 roku. Jej autorzy podkreślają, że świat zbliża się do przekroczenia granicy 1,5 stopnia Celsjusza wzrostu globalnej temperatury, co grozi katastrofalnymi skutkami.

„Wynikające z tego ekstremalne zjawiska klimatyczne coraz częściej odbierają życie i środki do życia na całym świecie” – ostrzegają autorzy publikacji.

Wskazują także, że 2023 rok był najgorętszym w historii pomiarów. w tym czasie świat nawiedziły susze, fale upałów oraz  pożary lasów, burze i powodzie. Te ekstremalne zjawiska klimatyczne mają katastrofalne skutki dla zdrowia i życia ludzi na całym świecie.

„Zmiany klimatyczne nie są dalekim niebezpieczeństwem, ale bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia” – ostrzega szef Światowej Organizacji Zdrowia dr Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Autorzy raportu podkreślają dramatyczny wzrost suszy na świecie. W ubiegłym roku 48 proc. obszarów lądowych doświadczyło okresów suszy trwających co najmniej miesiąc, co stanowi drugi najwyższy wynik od 1951 roku. Dodatkowo, naukowcy zarejestrowali 50 dni, podczas których panowały temperatury zagrażające życiu człowieka.

„Żadna osoba ani gospodarka na planecie nie jest odporna na zagrożenia dla zdrowia wynikające ze zmian klimatycznych” – skomentowała dr Marina Romanello, dyrektor wykonawcza Lancet Countdown na Uniwersytecie Londyńskim.

Niestety, globalne ocieplenie i częstsze fale upałów są zagrożeniem dla życia seniorów. Rok 2023 przyniósł ogromny wzrost śmiertelności wśród osób powyżej 65. roku życia. W porównaniu z latami 90. XX wieku liczba zgonów w tej grupie wiekowej wzrosła aż o 167 procent.

Choroby zakaźne i brak snu

Kolejną kwestią, która wiąże się z globalnym ociepleniem, jest brak bezpieczeństwa żywnościowego. W 2022 roku na świecie 151 milionów osób w 124 krajach doświadczyło go w umiarkowany lub poważny sposób. To najwyższy odnotowany dotychczas poziom.

Raport podkreśla również negatywny wpływ zmian klimatu na sen i aktywność fizyczną. W 2023 roku nadmierne ciepło doprowadziło do rekordowych 6 proc. więcej utraconego snu w 2023 r. wobec średniej z lat 1986–2005. Dodatkowo, z powodu wysokich temperatur, osobom podejmującym aktywność fizyczną na świeżym powietrzu zagrażał stres cieplny (umiarkowany lub większy): ryzyko wynosiło o 27,7 proc. więcej niż średnia w latach 90. XX w.

Eksperci zauważyli także, że zmieniający się klimat sprzyja przenoszeniu groźnych chorób zakaźnych, takich jak malaria, gorączka Zachodniego Nilu, denga czy wibrioza. Narażeni na zachorowani są mieszkańcy rejonów uważane jak dotąd za bezpieczne. Nadmierne ciepło i susza przyniosły także większą liczbą burz piaskowych i pyłowych, co skutkowało 31-procentowym wzrostem liczby osób narażonych na niebezpiecznie wysokie stężenia cząstek stałych.

Zagrożenie dla Polski?

Polscy eksperci komentujący wyniki najnowszej publikacji Lancet Countdown on Health and Climate Change zaznaczają, że skutki zmian klimatycznych dotykają również nasz kraj.

„Zjawisko to stawia przed nami także nowe wyzwania, takie jak walka z wektorowymi chorobami zakaźnymi – popularną już w Polsce boreliozą czy gorączką Zachodniego Nilu, której pierwszy przypadek u osoby nie podróżującej wykryto w naszym kraju w ubiegłym tygodniu” – zaznaczyła lek. Olga Wdowiczak, specjalistka ds. zdrowia środowiskowego w HEAL Polska.

Lekarka podkreśla, że zmiana klimatu staje się w Polsce coraz poważniejszym problemem. Świadczą o tym m.in. katastrofalne skutki tego stanu rzeczy, np. tysiące hospitalizacji i przedwczesne zgony. To także ogromne wyzwanie dla polskiej opieki zdrowotnej.

źródło: TVN24, oprac. AT, The Guardian