Pokolenie Z ze wszystkich kryzysów najbardziej boli ten gospodarczy. Badaczki UJ: pomóżmy im zamienić stres w działanie

Najbardziej odczuwalny przez młodych Polaków jest kryzys gospodarczy – stres z nim związany dotyka większości studentów badanych przez psychologów UJ. Aż 65 proc. młodych zmaga się ze skutkami skumulowanego stresu wynikającego z wielu kryzysów występujących w jednym czasie.
Polikryzys daje się we znaki młodym
W ostatnich latach społeczeństwa zmagają się z wieloma równoległymi kryzysami: pandemią COVID-19, wojną na Ukrainie, kryzysem uchodźczym, zmianami klimatycznymi. Wszystkie one przyczyniają się do kryzysu gospodarczego, powodując wzrost inflacji, niestabilność rynku nieruchomości i rynku pracy. Współwystępowanie tego rodzaju napięć społeczno-ekonomicznych z politycznymi i demograficznymi określane jest jako polikryzys.
Stres z nim związany, jak każdy, u niektórych osób może wpływać na poziom kortyzolu i funkcjonowanie poznawcze, często prowadząc do depresji czy zaburzeń lękowych.
„Szczególnie wrażliwe na negatywny wpływ polikryzysu są osoby z grup marginalizowanych, doświadczające ubóstwa, wykluczenia społecznego lub dyskryminacji, a także dzieci, młodzież i młodzi ludzie wchodzący w dorosłość” – mówi prof. Bernadetta Izydorczyk z Instytutu Psychologii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Odczuwanie negatywnych skutków polikryzysu przez młodych ludzi wchodzących w dorosłość mogą nasilać niektóre cechy osobowości i zaburzenia w regulacji emocji. Jednak dokładne czynniki wzmagające skutki dla zdrowia psychicznego i dobrostanu młodych ludzi w polikryzysie są nieznane. Tymczasem taka wiedza pozwalałaby na prewencję, diagnozowanie oraz projektowanie skutecznych interwencji, dopasowanych do konkretnych grup.
Badaczki z Uniwersytetu Jagiellońskiego próbują zrozumieć zjawisko
Lukę tę postanowiły wypełnić badaczki z Uniwersytetu Jagiellońskiego, które w ramach działalności Behaviour in Crisis Lab, jako zespół badaczek-psycholożek, podjęły temat wzajemnych powiązań pomiędzy stresem skumulowanym w sytuacji polikryzysu a kondycją psychiczna młodych Polaków u progu dorosłości. Pod uwagę brano konsekwencje czterech kryzysów: pandemii COVID-19, wybuchu wojny w Ukrainie i udziału w związanych z tym wydarzeniach, kryzysu gospodarczego i kryzysu klimatycznego. Wyniki opublikowano w piśmie „Social Indicators Research”.
Badanie objęło 403 młodych Polaków, którzy przystępowali do matury w latach 2020-2021. Naukowcy zbadali ich postawy wobec polikryzysu oraz poziom stresu, jaki on wywołuje. Analizowali, jak młodzi oceniają swój dobrostan, czy doświadczają problemów z regulacją emocji i czy doświadczenie skumulowanego stresu jest związane z cechami osobowości, które wykazują – a jeśli tak, to w jakim stopniu.
“Z czterech analizowanych kryzysów, które tworzą spektrum polikryzysu, kryzys gospodarczy wydaje się szczególnie bolesny dla młodych ludzi. Wszyscy badani młodzi ludzie odczuwali stres z nim związany, co jest zgodne z innymi badaniami sugerującymi, że osiągnięcie stabilności finansowej jest kamieniem milowym dorosłości w społeczeństwach zachodnich” – komentuje pierwsza autorka badania prof. Bernadetta Izydorczyk.
Ponad 65 proc. młodych Polaków przyznało, że odczuwało stres związany z wojną w Ukrainie. Około 20 proc. badanych zgłosiło, że odczuwało stres związany z COVID-19. Dla niektórych młodych ludzi pandemia COVID-19 wiązała się nawet z pozytywnymi zmianami w życiu codziennym, np. dała im więcej czasu na proste przyjemności i wygenerowała większe oszczędności.
Przedstawiciele Gen Z przeżywają kryzys na różne sposoby
Badaczki zaobserwowały też, że młodzi ludzie przeżywają polikryzys na różne sposoby. W badaniu wyróżniono trzy odrębne grupy młodych dorosłych ze względu na to, które kryzysy najbardziej je stresowały oraz jakie cechy psychiczne i poziom dobrostanu prezentowały.
Grupę pierwszą określono jako niedotkniętą polikryzysem, objęła ona 144 osoby, czyli ok. 35 proc. respondentów. Badani zakwalifikowani do tej kategorii wiązali odczuwane trudności głównie z kryzysem gospodarczym. Nie odczuwali stresu w związku z kryzysem COVID 19 i ekologicznym, również wojna w Ukrainie nie wywołała u nich takiej reakcji. Mieli najwyższy poziom zdolności regulowania emocji oraz najlepsze wskaźniki dobrostanu. Zgłaszali też wyższe poziomy zdrowia psychicznego i fizycznego, satysfakcji z życia oraz szczęścia. Najrzadziej zaś zgłaszali objawy depresji.
Grupa druga, w której znalazło się 171 osób, była dotknięta polikryzysem, z wyjątkiem kryzysu COVID-19. Badani z tej grupy zadeklarowali, że odczuwają stres związany z kryzysem gospodarczym, wojną w Ukrainie oraz kryzysem ekologicznym, ale nie z pandemią. Osoby te wykazały największe trudności w kontroli emocji i w realizacji zachowań nastawionych na cel, co jest oznaką słabego radzenia sobie z emocjami.
W najmniej licznej grupie trzeciej znalazło się 88 osób. Określono ją jako dotkniętą polikryzysem. Zakwalifikowani do niej badani deklarowali, że odczuwają stres w związku ze wszystkimi uwzględnionymi w badaniu kryzysami, przy czym najbardziej wyraźne skutki miały COVID 19 oraz kryzys gospodarczy. Badani z tej grupy mieli sztywne standardy działania wynikające z niezdrowego perfekcjonizmu i zdecydowane opinie na temat tego, co jest dobre, a co złe.
“Cechy wpływające na regulację emocji i reaktywność na stres są kluczowe przy identyfikowaniu grup ryzyka i projektowaniu działań profilaktycznych. Ważne, aby wspierać młodych dorosłych, pomagać im przekształcać stres w działania proaktywne oraz rozwijać strategie radzenia sobie, które odpowiadają na wymagania rzeczywistości” – podsumowuje prof. Izydorczyk.
Źródło: PAP, Ewelina Krajczyńska-Wujec
Zobacz także

„Mikroemerytury” dla przedstawicieli Gen Z i milenialsów. Nie chcą czekać, chcą odpocząć

Bed rotting, czyli „gnicie w łóżku”. Przedstawiciele gen Z polecają, psycholog ostrzega przed konsekwencjami

Aktorka wystosowała apel do przedstawicieli Gen Z: „Czy moglibyście odrobinkę ciszej? Bo starsi państwo się męczą”
Polecamy

Zetki są dorosłe, pracują, ale pozostają na garnuszku rodziców. Według GUS taka jest polska rzeczywistość

Wyprosili Polkę ze spotkania twórców filmów dla dzieci, bo… przyszła z dzieckiem. Skandaliczna sytuacja na konferencji w Szwecji

Randki i związki według pokolenia Z. „To wybór, a nie presja. Wolność jest ważniejsza niż status” – mówi Paulina Jęczmień, psycholożka, seksuolożka

Nie ma smartfona, tylko Nokię 3310, i nie zamierza tego zmieniać. Halszka Witkowska: „Nie do wszystkich zmian technologicznych dorośliśmy”
się ten artykuł?