Przejdź do treści

Nie oddychaj głęboko! Efekt Bohra i jego wpływ na zdrowie i formę fizyczną 

Nie oddychaj głęboko! Efekt Bohra i jego wpływ na zdrowie i formę fizyczną  Adobe Stock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

„Oddychaj głęboko, a wszystko będzie dobrze”. Z pewnością nie raz słyszałaś taką radę, gdy byłaś zestresowana. Ale czy wiesz, że im głębiej oddychasz, tym większe ryzyko niedotlenienia organizmu? Tak, tak. Wykonując głęboki wdech, dostarczasz mniej tlenu – to całkowicie naturalne zjawisko. Skąd więc w takim razie w jodze tego typu zalecenie od instruktorów? Poznaj efekt Bohra, a poznasz odpowiedź na to pytanie.

Czym jest efekt Bohra? 

Efekt Bohra to zjawisko, którego zasada brzmi: im więcej tlenu pobierasz do organizmu, tym mniej dotleniasz mózg.  

Ale jak to? Przecież nabierając więcej powietrza, powinnaś mieć właśnie więcej tlenu? Nie do końca. Proces oddychania polega na pobieraniu tlenu do organizmu oraz na wydychaniu dwutlenku węgla (CO2). Jednak CO2 tak naprawdę jest nam również bardzo potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu.  

Cząsteczki tlenu docierające do organizmu przyczepiają się do hemoglobiny i razem z krwią są transportowane m.in. do mózgu. Tlen jest oddawany do organizmu w momencie, kiedy cząsteczki oksyhemoglobiny (połączenie cząsteczek tlenu oraz hemoglobiny) wyczują nadmiar dwutlenku węgla. 

CO2 wpływa na odczyn pH krwi, czyli równowagę kwasowo-zasadową. Przesunięcie granicy w stronę zasadową sprawi, że mniej tlenu zostanie dostarczone do mózgu. Wyobraź sobie, że tlen ma zastąpić dwutlenek węgla. Im większy wydech robisz, tym więcej CO2 się pozbywasz. Oznacza to zatem, że zostaje w ciele mniej cząsteczek i mniej cząsteczek tlenu go zastępuje.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

Energia
Oryal After Party, 18 tabletek
35,97 zł
Odporność, Energia, Beauty
Naturell Witamina B Complex Vegan, 180 tabletek
79,99 zł
Energia
Vigor UP! Fast o smaku owoców leśnych
23,07 zł
Energia
Vigor UP! Fast o smaku pomarańczowym
23,07 zł

Hiperwentylacja i hipowentylacja – co to takiego? 

Nadmierne oddychanie, czyli robienie zbyt głębokich wdechów i wydechów ma swoją nazwę. Jest nią hiperwentylacja. To zjawisko polegające na dostarczeniu do organizmu większej ilości powietrza, niż jest mu ono potrzebne. To się właśnie dzieje, gdy bierzesz ten sławny głęboki uspokajający oddech. 

Przeciwstawne jest mu zjawisko hipowentylacji. Oba związane są z wentylacją minutową płuc, czyli objętością powietrza swobodnie pobieraną i oddawaną w czasie jednej minuty oddychania. W hipowentylacji wdechy są dłuższe, ale nie głębsze, a do tego są wykonywane też rzadziej.  

Jak oddychać prawidłowo? 

Aby dostarczyć do ciała prawidłową ilość tlenu, należy pamiętać o prawidłowej technice oddechu. Jest ona prosta: oddychaj przez nos – nie przez usta. To zdrowszy nawyk, ponieważ nos pozwala odpowiednio filtrować wdychane powietrze, ociepla je przed dostarczeniem do płuc, a do tego pomaga w udrażnianiu nosa. Z kolei oddychanie ustami powoduje, że nabierasz więcej powietrza, więc łatwiej o jego nadmiar. 

Wiele osób oddycha, mając otwarte usta i chociaż może być to spowodowane różnego rodzaju chorobami, np. astmą, to jednak często wynika ono z nieprawidłowego nawyku. Najprościej jest więc ćwiczyć oddech, zamykając buzię i skupić się na nosie. 

Efekt Bohra a trening 

A jak się ma oddychanie do treningów siłowych czy aerobowych? Otóż w treningu sposób oddychania powinien wyglądać dokładnie w ten sam sposób jak poza treningiem. Oznacza to, że oddychasz w każdej sytuacji nosem. Robisz nim zarówno wdechy, jak i wydechy. Może ci się to wydawać nienaturalne, bo przecież często w jodze czy pilatesie słyszałaś, że wydech należy robić ustami. Jednak czy jesteś pewna, że dobrze słyszałaś? W tych aktywnościach na każdy ruch przypada jeden wdech lub wydech, ale nie wszyscy mówią, że należy robić wydech ustami. 

Jeśli oddychasz ustami podczas ćwiczeń, to może dojść do hiperwentylacji, która w przypadku wzmożonego wysiłku organizmu prowadzi do: 

  • zawrotów głowy; 
  • drżenia mięśni; 
  • odrętwienia; 
  • bólu głowy; 
  • omdlenia. 

Wiele z tych zjawisk możesz zaobserwować podczas maratonów biegowych. Tam większość uczestników oddycha właśnie przez usta, ponieważ ich ciała nie są przyzwyczajone do takiego wysiłku. A za odczuwanie zmęczenia odpowiadają w tym przypadku nie mięśnie, lecz właśnie niedotleniony mózg. I to on daje znać uczestnikom, że czas zwolnić.

Kobieta

A co w przypadku jogi? Uczestnicy zajęć często mówią o odczuwaniu naturalnego odlotu. To zjawisko również łatwo wytłumaczyć. Przesunięcie pH krwi w stronę zasadową przyczynia się do nadmiernej stymulacji układu nerwowego. To właśnie on odpowiada za stan pobudzenia, za większe odczuwanie zapachów czy doznań wzrokowych. Ale też przyczynia się do tych gorszych efektów, wymienionych w punktach wyżej. Dodać można też do tego nadpobudliwość, nerwowość i większy apetyt. 

Osoby bardziej wytrenowane, mogące pochwalić się lepszą kondycją i większą wytrzymałością, mają lepszą wentylację minutową płuc. Oznacza to, że do wysiłku potrzebują mniej energii wynikającej z pobierania tlenu. Zawodowi sportowcy, aby to osiągnąć, regularnie wykonują ćwiczenia oddechowe polegające właśnie na zmniejszeniu wentylacji minutowej płuc. I to jest stan, do którego powinnaś dążyć, bo według najstarszych joginów długość życia liczy się nie latami, ale oddechami. 

Podsumowując: efekt Bohra przyczynia się w treningu do większego pobudzenia organizmu objawiającego się szybszym zmęczeniem oraz niepożądanymi zjawiskami, jak zawroty głowy czy omdlenia. Aby do niego nie doprowadzić, należy praktykować oddychanie nosem i opóźniać oddychanie ustami w trakcie intensywnego wysiłku. 

Źródła: 

  1. https://artiajoga.pl/efekt-bohra/ [dostęp na dzień 03.02.2023]. 
  2. https://hpba.pl/oddychanie-a-aktywnosc-fizyczna-2/ [dostęp na dzień 03.02.2023]. 
  3. https://www.asystent-trenera.pl/dieta-i-odywki/9-dieta-i-odywki/5947-podczas-kazdej-aktywnosci-fizycznej-nalezy-oddychac-wylacznie-przez-nos [dostęp na dzień 03.02.2023]. 
  4. https://hpba.pl/oddychanie-a-aktywnosc-fizyczna-1/ [dostęp na dzień 03.02.2023]. 
  5. https://sofizjo.pl/trening-oddechowy-jak-nie-popelniac-bledow/ [dostęp na dzień 03.02.2023].
i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

„Przekonanie, że większe i głębsze oddechy lepiej dotleniają organizm, jest błędne” – mówi lek. med. Elżbieta Dudzińska zajmująca się pracą z oddechem

Wsłuchaj się w swój oddech. Może on wiele powiedzieć o twoim stanie zdrowia

Kobieta siedzi na plaży

Nie możesz się zrelaksować? Spróbuj tych ćwiczeń oddechowych

„Człowiek stopniowo traci zmysł powonienia. Niektórzy eksperci ostrzegają, że może to nawet doprowadzić do zagłady ludzkości”. O jakości powietrza w naszych domach mówi dr hab. inż. Artur Badyda

Kobieta

Jak oddychać? Kasia Bem przedstawia proste ćwiczenie, które czyni cuda

Jak oddychać podczas biegania? 5 ważnych rad!

„Odpowiednio dobrane rośliny mogą stworzyć bardzo skuteczną barierę filtrującą zanieczyszczenia”. Co sadzić w domu i ogrodzie, by oddychać czystym powietrzem, mówi prof. Stanisław Gawroński

Dziewczyna stojąca na ulicy

„Zejście po schodach też może stać się dla ciebie ścieżką kontemplacji”. Kasia Bem o spacerze medytacyjnym

Kobieta

Jesteś wkurzona, a żal ci ładnych talerzy? Kasia Bem radzi, jak skutecznie rozładować złość

„To rodzaj ruchu, który się nie narzuca. Jakby ktoś pociągał nasze kończyny za nitki”. O gyrokinesis®, treningu dla leniwych, mówi Ula Wojtkowiak

Masaż tantryczny – czym jest, przebieg, efekty, szkolenie

Hatha joga – na czym polega, jak ćwiczyć, korzyści

Mata do jogi – charakterystyka, rodzaje, czyszczenie

Grzegorz Pawłowski coach oddechem

„Z oddychania mamy 70 proc. energii, która jest potrzebna dla naszego ciała i przestrzeni emocjonalnej”. Rozmowa z coachem oddechem

kobieta ze sztangą robi martwy ciąg

Treningowy oddech – jaki powinien być odpowiedni?

Mariola Madej

„Możesz pracować nad wyglądem i osiągać wspaniałe rezultaty, ale jeśli twoje organy wewnętrzne nie działają dobrze, to wszystko na nic” – mówi Mariola Madej, instruktorka Calligraphy Health System

Instagram

Paulina Młynarska: kobieta, która poznała prawdziwą moc swojej seksualności, nie wciąga brzucha

„Fizjoterapeuci wykonują wspaniałą pracę. Ale zarabiają 1800 zł na rękę i żeby zarobić godnie, pracują po 12 godzin przez 7 dni w tygodniu” – mówi fizjoterapeutka Sandra Osipiuk

Magia naturalnego oddechu. Jak prawidłowo oddychać?

Ćwiczysz z ciężarem? Naucz się oddychać!

Ćwiczysz z ciężarem? Naucz się oddychać!

Oddech zamiast lodów

Oddech zamiast lodów

Robert Lewandowski po raz pierwszy o poronieniu żony: „Człowiek jest załamany, rozczarowany, smutny”

Czym jest medycyna alternatywna i czym się różni od medycyny komplementarnej?

Brooke Shields musiała odgrywać sceny seksu, choć była jeszcze dzieckiem. Dziś ma żal do matki, że na to pozwoliła

×