Mediacja rówieśnicza, czyli sposób na rozwiązywanie konfliktów

Szkoła i placówki opiekuńczo-wychowawcze to miejsca, gdzie na co dzień rozgrywa się wiele konfliktów. Zamiast udowadniania sobie, kto ma rację, warto stosować techniki, które mogą pomóc w rozwiązywaniu problemów. Jedną z takich metod jest mediacja rówieśnicza rekomendowana przez samego Rzecznika Praw Dziecka. Na czym ona polega, jak wygląda i jakie korzyści się z nią wiążą? 

Czym jest mediacja rówieśnicza? 

Mediacja rówieśnicza to jeden ze sposobów konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, z którymi uczniowie nie potrafią poradzić sobie samodzielnie. Najważniejszym jej celem jest dojście do rozwiązania satysfakcjonującego obie strony, a także poprawa relacji. Ważne, aby dzieci zrozumiały w tym przypadku przyczynę nieporozumienia oraz wspólnie uzgodniły plan jego rozwiązania. 

Aby negocjacje mogły pójść pomyślnie, muszą się odbywać z udziałem mediatora-ucznia, który musi być przede wszystkim bezstronny oraz budzić zaufanie obu stron, a także być wybrany przez inne dzieci. Jego rolą jest jednak nienarzucanie określonego rozwiązania, a pomoc w jego znalezieniu. Dlaczego właśnie uczeń ma przyjąć taką rolę? Ponieważ spędzając czas z innymi dziećmi, często dostrzega to, czego nie widzą dorośli. Zanim jednak to zrobi, musi być odpowiednio przeszkolony i przygotowany. 

Cały proces rozwiązywania konfliktów powinien jednak przebiegać pod opieką nauczyciela, psychologa lub pedagoga szkolnego, który także musi zachowywać neutralność wobec każdej ze stron, a podczas samej mediacji nie może ingerować. 

Mediacja rówieśnicza – jakie konflikty pozwala rozwiązywać? 

Mediacja rówieśnicza sprawdza się w rozwiązywaniu bardzo wielu konfliktów. Często wynikają one z zazdrości o oceny, przywłaszczenia sobie lub zniszczenia cudzej własności, obśmiewania rówieśników za sposób ubierania się czy pochodzenie. Często ich ofiarami są również osoby niepełnosprawne. Nie zda ona jednak egzaminu w sytuacji, gdy doszło do ciężkiego przestępstwa. 

Jakie zasady stosuje się w mediacji? 

Istnieje kilka zasad, które wykorzystuje się w procesie mediacji. 

1. Dobrowolność – aby doszło do mediacji, obie strony muszą wyrazić na to zgodę. 
2. Neutralność – mediator nie może narzucać własnej propozycji rozwiązania. 
3. Bezstronność – mediator nie może być bardziej przychylny wobec jednej ze stron. 
4. Poufność – mediacja powinna odbywać się bez zbędnych obserwatorów. 
5. Samodzielność w podejmowaniu decyzji – mediator nie podejmuje decyzji za strony.

Jak wygląda mediacja rówieśnicza? Przykład 

Mediacje rówieśnicze składają się z sześciu podstawowych etapów. 

1. I etap, czyli wstęp do mediacji – na początku strony dowiadują się od mediatora, na czym w ogóle polega mediacja oraz jakie role odgrywają w niej wszyscy uczestnicy. Z reguły mediator mówi też, ile potrwa rozwiązanie konfliktu. 
2. II etap, czyli zaprezentowanie stanowisk stron – strony prezentują swoją perspektywę na problem, w wyniku którego doszło do mediacji. 
3. III etap, czyli określenie istoty sporu – strony przedstawiają konflikt, jaki pozostaje do rozwiązania. 
4. IV etap, czyli określenie potrzeb stron – uczestnicy mediacji (z wyjątkiem mediatora) mówią o swoich potrzebach, próbują też wzajemnie się zrozumieć. 
5. V etap, czyli szukanie rozwiązań – strony prezentują swoje pomysły na rozwiązanie konfliktu, dążą też do wypracowania satysfakcjonującego porozumienia. 
6. VI etap, czyli ugoda mediacyjna – w tym przypadku strony na piśmie zawierają wspólnie opracowane postanowienia i podpisują ugodę.

Jakie korzyści wiążą się z mediacją rówieśniczą? 

Dzięki mediacji rówieśniczej dzieci uczą się rozwijać cenne umiejętności, które przydadzą się im także w wieku dorosłym, np. jak rozwiązywać konflikty w zarodku czy wyrażać swoje emocje i potrzeby. Dowiadują się również, na czym polegają odpowiedzialność za własne decyzje, empatia oraz umiejętność współpracy. Ponadto omawiana przez nas metoda kształtuje postawy prospołeczne i pozwala poprawić atmosferę panującą w klasie i szkole, tworząc kulturę bazującą na dialogu. 

Bibliografia: 

1. Thompson S. M., Peer Mediation: A Peaceful Solution, The School Counselor 1996, tom 44, 2, s. 151-154. 
2. Turnuklu A., Kacmaz T., Sunbul D., Ergul H., Does peer-mediation really work? effects of conflict resolution and peer-mediation training on high school students’ conflicts, Procedia – Social and Behavioral Sciences 2009, tom 1, s. 630-638. 
3. Turnuklu A., Peer Mediators’ Perceptions of the Mediation Process, Education and Science 2011, tom 36, 159.