Jak czuje się osoba z fobią społeczną? „Pomnóżcie lęk razy sto. Aby był tak silny, że wręcz paraliżujący. Aż poczujecie, że naprawdę palicie się ze wstydu”

Czy kiedykolwiek przeżywałaś lęk przed wystąpieniem publicznym? A może przeszywał cię strach na myśl o zagadnięciu do obcej osoby? Czułaś dyskomfort, kiedy trzeba było zapytać o coś w miejscu publicznym lub załatwić coś przez telefon? „Pomnóż ten lęk razy sto” – mówi Anna Cyklińska, psycholożka, która w ostatnim poście na swoim profilu na Instagramie podjęła temat fobii społecznych. 

Fobia społeczna

„Pomnóżcie ten lęk razy sto. Aby był tak silny, że wręcz paraliżujący. Aż poczujecie, że naprawdę palicie się ze wstydu. Macie wrażenie, że wasza twarz jest cała czerwona. Całe ciało drży, mówicie cicho i ochryple albo pojawia się gula w gardle. Dłonie się pocą, w brzuchu skręca, najchętniej ucieklibyście do toalety. Tak mniej więcej czuje się osoba z fobią społeczną” – pisze Anna Cyklińska, psycholożka na swoim profilu „PsychoEdu” na Instagramie.

I nie bez powodu pisze o tym teraz. Jak wyjaśnia specjalistka, w terapii poznawczo-behawioralnej w przypadku fobii stosuje się techniki jej przełamywania, poprzez przełamywanie lęku, kontakt z nim i zanurzanie się w sytuacjach społecznych.

„Czas izolacji może być szczególnie trudny dla osób, które przełamywały fobię społeczną przez kontakt z ludźmi…” – dodaje psycholożka.

Fobia – kryteria diagnostyczne

Kiedy możemy mówić o fobii społecznej?

• gdy istnieje obawa przed oceną przez inne osoby i/lub kompromitującym zachowaniem, upokorzeniem i/lub unikanie sytuacji, gdzie można zwrócić na siebie uwagę,
• lęk występuje wyłącznie lub niemal wyłącznie w sytuacjach ekspozycji społecznej lub pojawia się w czasie wyobrażania takich sytuacji,
• oprócz lęku występuje co najmniej jeden z następujących objawów: czerwienienie się, drżenie rak, nudności i obawa przed wymiotami, potrzeba natychmiastowego oddania moczu/stolca.

Co jeszcze warto wiedzieć o fobii społecznej?

Jak wyjaśnia psycholożka Anna Cyklińska, fobia społeczna dotyczy 2-3 proc. populacji ogólnej. Początek zaburzenia ma miejsce w dzieciństwie (15 proc.) lub w okresie dorastania, w wieku 11-20 lat (45 proc.). Pacjent traktuje objawy jako nienaturalne i wyolbrzymione, dominuje unikanie sytuacji społecznych, które prowokują objawy lękowe.

Objawy psychologiczne, behawioralne lub autonomiczne są pierwotnym przejawem lęku, a nie wtórnym w stosunku do myśli natrętnych lub urojeń. Lęk jest ograniczony do sytuacji społecznych.

Mechanizmy podtrzymujące lęk

• unikanie: osoba nie pozwala na zmianę przekonań na temat siebie i innych;
• przetwarzanie przed i po wydarzeniu: skupianie się na uczuciach i wyobrażeniach na temat własnej osoby, długotrwałe przeżywanie sytuacji, selektywne wyszukiwanie porażek w przeszłości;
• postrzegane społeczne niebezpieczeństwo: przewidywanie, co ludzie myśleliby, gdyby osoba nie starała się chronić się przed stresem związanym z sytuacją społeczną, np. „Inni ludzie zawsze cię osądzą”.

Psychoedu, czyli Anna Cyklińska

„Psychoedu” to profil na Instagramie prowadzony przez Annę Cyklińską, psycholożkę w trakcie Szkoły Psychoterapii w nurcie CBT. Jak sama wyjaśnia, jej konto ma funkcję psychoedukacyjną. Obecnie śledzi je ponad 16 tys. osób. Treści pisane przez ekspertkę znajdziemy też na stronie twojpsycholog.pl.