Czy na pewno wiesz wszystko o antykoncepcji awaryjnej? Wątpliwości rozwiewa farmaceutka Anna Wyrwas

„Antykoncepcja awaryjna jest stosowana przede wszystkim wtedy, gdy zawiodą nas stosowane metody antykoncepcyjne (np. pękniecie prezerwatywy/pominięcie tabletki) lub gdy odbył się stosunek bez zabezpieczenia. Zdarza się jej stosowanie w dramatycznych sytuacjach, typu gwałt czy przemoc seksualna” – pisze farmaceutka Anna Wyrwas, prowadząca profil @mlodyfarmaceuta na Instagramie. Co jeszcze każda z nas powinna wiedzieć o antykoncepcji awaryjnej?

Preparaty awaryjne dostępne na receptę

Jak wyjaśnia Anna Wyrwas, mamy dostępne dwa preparaty na receptę: z uliprystalem (ellaOne) i lewonorgestrelem (Escapelle). Ich głównym mechanizmem działania jest blokowanie lub opóźnianie owulacji.

„Uliprystal można stosować do 5 dni (120 h) po niezabezpieczonym stosunku, a lewonorgestrel do 3 dni (72 h). Im szybciej się przyjmie tabletkę, tym wyższa jej skuteczność. Ważne jest też, w którym dniu cyklu jest pacjentka. Tabletka 'po’ NIE działa ani teratogennie (uszkadzająco na płód) ani poronnie, gdy już doszło do ciąży. Pamiętajmy, że żadna metoda antykoncepcyjna nie daje 100 proc. skuteczności” – tłumaczy farmaceutka.

I dodaje, że uliprystal (ellaOne) może znosić działanie antykoncepcji hormonalnej i wymagać stosowania dodatkowych mechanicznych metod antykoncepcji (np. prezerwatyw) aż do następnego cyklu.

„Lewonorgestrel (Escapelle) częściej wywołuje działania niepożądane jak nudności i wymioty, u niektórych pacjentek można rozważyć podanie leków przeciwwymiotnych.” – dodaje Anna Wyrwas.

Specjalistka podkreśla też różnicę między preparatami poronnymi, a tabletką „po”: Preparaty poronne przerywają już istniejącą ciążę, a tabletka 'po’ głównie blokuje lub opóźnia owulację, nie doprowadzając do zapłodnienia. Innymi słowy – zapobiega ciąży, nie działa poronnie”. 

Jak stosować tabletkę „po”?

Farmaceutka w swoim wpisie przypomina, że tabletkę „po” należy zażyć jak najszybciej po niezabezpieczonym stosunku, niezależnie od pory dnia i posiłku. A jeśli do 3 godzin od zażycia tabletki dojdzie do wymiotów, należy powtórzyć dawkę.

Kto wystawia receptę na antykoncepcję awaryjną?

Anna Wyrwas w swoim poście odpowiada także na pytanie, co z receptą.

„Receptę na tabletkę 'po’ może wystawić każdy lekarz (nie musi być ginekologiem) albo można skontaktować się z @fundacja_jeszcze, która daje możliwość bezpłatnego otrzymania na nią recepty. Receptę się realizuje w dowolnej aptece. Polecam sprawdzić dostępność leku w okolicznych aptekach na portalach typu Ktomalek/Gdziepolek. Szukanie jakichkolwiek tabletek na portalach typu OLX to słaby pomysł” – ostrzega farmaceutka.

Czy antykoncepcja awaryjna jest bezpieczna?

„Antykoncepcja awaryjna nie powoduje żadnych długotrwałych ani ciężkich w skutkach powikłań. Po jej zażyciu mogą się pojawić nudności, bóle brzucha czy głowy. Tabletka 'po’ nie powinna zastępować stałej metody antykoncepcyjnej. Pamiętajmy, że żadna metoda antykoncepcyjna nie daje 100 proc. skuteczności i tak też jest w tym przypadku” – dodaje Anna Wyrwas.

Czy pracownik apteki może odmówić wydania tabletki „po”?

„Farmaceuta lub technik farmaceutyczny wydający antykoncepcję awaryjną powinien poinformować pacjentkę o poprawnym stosowaniu preparatu, wyzbyć się przy tym wszelkich uprzedzeń i powstrzymać od umoralniających kazań. Nie ma też prawa odmówić wydania tabletki 'po’ pacjentce z prawidłowo wypisaną receptą (chyba że istnieje ku temu istotna medyczna przesłanka niebędąca jego własnym poglądem)” – tłumaczy farmaceutka.

Anna Wyrwas – kim jest?

Informacje publikowane na profilu „Młody Farmaceuta”, który prowadzi farmaceutka Anna Wyrwas, w jasny sposób wyjaśniają wiele zagadnień dotyczących farmacji. Tak było np. gdy popularny lek stosowany na tarczycę zmienił swój skład albo gdy farmaceutka wyjaśniała, że stosowanie metforminy może powodować niedobór witaminy B12. Na podstawie wpisu farmaceutki pisałyśmy także o tym, że nie wszystkie tabletki należy dzielić na pół.

Jej profil na Instagramie śledzi obecnie ponad 60 tys. osób. Jak sama podkreśla, walczy na nim z pseudonauką, a także zamieszcza ciekawe anegdotki i ciekawostki z życia farmaceuty.