Capoeira – sztuka walki bez…walki. Jak przygotować się do treningu?

Ten pochodzący z Brazylii rodzaj sztuki walki jest dla każdego. Pozwala wypracować siłę i kondycję godną zawodowych sportowców. Jest też odniesieniem do dawnej afrykańskiej kultury niewolników. Ale capoeira to coś więcej. Łączy w sobie muzykę, taniec i walkę. Praktykując ją, zobaczysz, że stajesz się bardziej świadoma swojego ciała. Jeśli jeszcze jej nie znasz, najwyższy czas, abyś otworzyła się na nowy rodzaj aktywności.

Capoeira – co to? 

Korzenie capoeiry sięgają już XVI wieku. Krajem, w którym się zrodziła, jest Brazylia. To właśnie tam do XIX wieku kwitło niewolnictwo. Sprowadzani z Afryki rdzenni mieszkańcy szukali sposobu na to, aby zachować pamięć o swoich korzeniach i tradycji przodków. Tak właśnie powstała capoeira.  

Capoeira łączy w sobie grę na instrumentach, śpiew, taniec i sztukę walki. Pierwsze 3 elementy były nawiązaniem do korzeni, zaś ostatni miał stanowić sposób na walkę z Portugalczykami. Sztuka walki capoeira była sposobem na zjednoczenie się rdzennych Afrykańczyków oraz wzmocnienie ich siły. 

Elementy tańca wywodziły się z rodzinnych plemion, zatem są kompletną afrykańską mieszanką. 

Sama zaś nazwa oznaczała „rzezimieszka” i wkrótce, tak jak jej pomysłodawcy, ta sztuka walki stała się synonimem marginesu społecznego. Obecnie jest to jedna z najpopularniejszych sztuk walki, a jej twórcą jest Manuel Reis Machado (Mestre Bimba). Wyróżnia się 4 rodzaje capoeiry: 

• Capoeira regional – za jej twórcę uznaje się Mestre Bimba. Jest najbardziej widowiskowa. Ważne są w niej płynne ruchy, dynamika i prawidłowa technika. Pojedynki trwają w niej 2-3 minuty.  
• Capoeira angola – walka przebiega w niej w zróżnicowanym tempie, a uczestnicy znajdują się w niewielkiej odległości od siebie. Pojedynki trwają nawet 10 minut, dlatego też niezmiernie ważne jest zastosowanie w niej odpowiedniej strategii oraz sprytu. 
• Capoeira contemporanea – uważana za współczesną, ponieważ powstała w latach 60. XX wieku. Stawia nacisk na technikę, a czas walki trwa raptem 1 minutę. Łączy w sobie różnorodne techniki walki. 
• Capoeira carioca – tej rodzaj nie jest już praktykowany, ponieważ był uważany za najbardziej brutalny. Wykorzystywano w nim ciosy w twarz oraz brzuch i nie wykorzystywano w niej w ogóle tańca, oraz śpiewu. 

Aby capoeira była kompletna, musi się składać na nią kilka elementów. Jest to walka, śpiew, taniec i gra na instrumentach. Celem nie jest tutaj uderzenie przeciwnika, ale wytrącenie go z równowagi i podcięcie. Jest to bardzo charakterystyczna cecha odróżniająca capoeirę od innych sztuk walki. Uczysz się ciosów, kopnięć, uników, akrobacji, obaleń i przejść. Wszystko się ze sobą łączy i ma swoją nazwę. Zanim przystąpisz do walki, warto, abyś wszystkie je znała. 

Capoeira – słownik pojęć 

Capoeiristas – określenie stosowane na zawodników capoeiry. 

Roda – krąg, w którym odbywa się walka. Capoeiristas tworzą krąg, w którym śpiewają, tańczą i wybijają rytm, do którego odbywa się walka. 

Bateria – określenie na orkiestrę, która jest kluczowym elementem kręgu. 

Jogo – określenie na walkę/pojedynek 2 zawodników, w której należy unikać ciosów, a wyprowadzane kopnięcie wstrzymywać. 

Malicia – spryt, który decyduje o osiągnięciu sukcesu. 

Ginga – podstawowy ruch capoeiry. 

Batizado – nazwa ceremonii, podczas której uczestnicy otrzymują cordę, czyli sznur (określający uzyskany stopień). Z kolei troca de cordas to wymiana sznurów oznaczająca wejście na wyższy poziom.  

Apelido – portugalski przydomek nadawany uczestnikowi. Wywodzi się z tradycji capoeiry, w której dawni uczestnicy, aby nie wydać uczestników zakazanych walk, nie znali swoich prawdziwych imion. Dzięki temu chronili siebie nawzajem. 

Jak wygląda trening capoeiry? 

Trening rozpoczyna rozgrzewka, na którą składają się klasyczne ćwiczenia wzmacniające. Są też elementy dynamicznego stretchingu. Może ona trwać nawet 30 minut. Po tym czasie następuje przejście do treningu właściwego, podczas którego poznajesz techniki walki. Na koniec następuje rozciąganie. 

Ważne: trenujesz boso. Nie potrzebujesz nawet skarpetek. 

Podczas walki, którą przeprowadza się na koniec treningu, istotne jest wybijanie rytmu stopami przez rodę. Ważnym elementem treningu są też instrumenty. Gra się na tamburynie, bębnie i berimbau. Podczas zajęć śpiewa się też piosenki w języku portugalskim. 

Capoeira – czy warto ją trenować? 

Jeśli zastanawiasz się, czy capoeira jest dla Ciebie to odpowiedzią niech będzie cytat Mestre Pastinha: 

„Capoeira jest dla mężczyzn, kobiet i dzieci. Jedynymi, którzy nie powinni się jej uczyć, są ci, którzy nie chcą”. 

Widzisz zatem, że nic nie stoi na przeszkodzie, abyś sprawdziła, czy jest to aktywność także dla ciebie. Testując ją, masz okazję poznać nowy rodzaj zajęć, który urozmaici twoje sportowe zainteresowania, a do tego pobudzi mięśnie w zupełnie nowy sposób.  

Jeśli zaś chodzi o korzyści, to przede wszystkim capoeira wpływa świetnie na poprawę motoryki. Dlatego też poleca się ją dzieciom, u których rozwijanie jej jest szczególnie ważne. Poza tym poznajesz ciało na nowo i uczysz się nad nim pełnej kontroli. Dodatkowo poprawiasz kondycję i wydolność organizmu. Zwiększasz tym samym pojemność płuc oraz wspomagasz pracę układu krążeniowo-oddechowego. To przekłada się na regulację ciśnienia i tętna.  

W capoeirze bardzo ważna jest kontrola nad mięśniami, co wspomaga rozwój siły i wytrzymałość mięśniową. Kolejnym atutem jest rozwijanie poczucia rytmu, ponieważ trenujesz w rytm bębnów i śpiewu. 

To wszystko przekłada się oczywiście na poprawę sylwetki. Przy regularnych treningach z pewnością zauważysz, że stała się ona smuklejsza, mięśnie się uwydatniły, a ilość tkanki tłuszczowej się zmniejszyła. 

Jak więc widzisz, korzyści jest bardzo dużo, a najlepsze jest to, że aby rozpocząć treningi capoeiry nie musisz mieć wcześniej żadnego doświadczenia ze sztukami walki czy nawet aktywnością fizyczną. Wystarczy, że chcesz. 

Źródła: 

1. https://polki.pl/dieta-i-fitness/cwiczenia,capoeira-sztuka-walki-akrobacja-i-taniec,10409478,artykul.html [dostęp dnia 07.10.2022]. 

1. https://jasportowiec.pl/sport/czym-jest-capoeira/ [dostęp dnia 07.10.2022].