Oliwna herbata, czarne złoto i „Cvijet Soli”

Chorwacja jest ulubionym wakacyjnym kierunkiem Polaków. Cenimy piękne plaże, niezawodną pogodę i życzliwość gospodarzy, którzy doskonale wiedzą, że ich pomyślność zależy od zadowolonych turystów. Czego szukać w chorwackich sklepach z pamiątkami, by wesprzeć nasze zdrowie?

Wakacje bez pamiątek? To nie w naszym stylu. Wszyscy doskonale znamy to uczucie ekscytacji podczas oglądania drobiazgów o nieznanej nam stylistyce, oczywiście chcielibyśmy je kupić i zabrać do domu, by przypominały nam atmosferę i urodę poznanych miejsc. W naszym wakacyjnym cyklu zaproponujemy wam pamiątki szczególne, które rdzennym mieszkańcom pomagają w poprawie zdrowia, urody i dobrego samopoczucia.

Herbatka z liści oliwnych

W basenie Morza Śródziemnego oliwka zawsze była świętym drzewem i symbolem mądrości, siły i urodzaju. Nic dziwnego – drzewo doskonale znosi nieprzyjazną i nieurodzajną ziemię i skąpe opady, każdego roku dając ludziom niezastąpiony dla zdrowia tłuszcz. Dlatego oliwne gaje otaczane są wielkim szacunkiem i szczególnie chronione. Nie inaczej jest w Chorwacji, gdzie najbardziej znane gaje oliwne, na wyspie Pag, rosną od co najmniej dwóch tysiącleci, a na ich wyjątkowe właściwości wpływ ma miejscowy mikroklimat z suchą, słoneczną pogodą i budowa geologiczna.

W miejscowości Lun najstarsze oliwne drzewo ma 1600 lat i rośnie w unikatowym oliwnym rezerwacie przyrody razem z ponad 80 tysiącami równie starych oliwek o wyjątkowych kształtach pni, konarów i koron. Z kolei na wyspie Sipan rośnie tak dużo oliwnych drzewek na jednego mieszkańca, że miejsce to zostało wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa. Nic dziwnego, skoro zgodnie ze starym zwyczajem każda wychodząca za mąż dziewczyna musi posadzić kilka oliwnych drzew, by zapewnić pomyślność swojemu małżeństwu.

Chorwaci szczycą się oczywiście swoją oliwą, uważając, że w smaku nie ma sobie równych na świecie. Dużą popularnością cieszy się także napar z liści oliwnych.

Chorwacka herbatka oliwna w smaku przypomina zieloną, choć nie ma kofeiny. Napar jest aromatyczny i lekko gorzki a intensywność goryczki zależy od długości parzenia – jeśli będziemy parzyć dłużej niż 5-8 minut, będzie bardziej gorzka.

Oliwne listki zbiera się ręcznie, następnie myje, suszy i pakuje. Obecna w nich oleuropeina jest silnym przeciwutleniaczem, dlatego napar wykazuje silne właściwości antybakteryjne, antygrzybiczne i antybakteryjne. Miejscowi polecają sobie oliwkowy napar wspomagająco przy anemii, zaburzeniach krążenia i zagrożeniu cukrzycą. Badania potwierdziły też, że herbatka oliwna sprawdza się u osób z chorobami tarczycy i problemami z nadmiernym cholesterolem.

Olej z pestek dyni

O ile oliwa uważana jest w Chorwacji za płynne złoto, o tyle złotem czarnym nazywa się olej z pestek dyni produkowany w okolicach Međimurje i Podravina.

Olej z pestek dyni to skarbnica jedno- i wielonasyconych kwasów tłuszczowych. Jest bogaty w przeciwutleniacze, witaminy A i E, C, H i K a także wiele wartościowych minerałów: jod, fosfor, selen, sód, potas i wapń. Wykorzystuje się go wspomagająco przy gojeniu ran i w stanach zapalnych. Może pomóc w chorobach prostaty, jest generalnie uważany za olej życia, ponieważ sprzyja poprawie jakości plemników, pomaga uregulować poziom hormonów płciowych, obniżyć ciśnienie krwi i cholesterol.

Badania naukowe dały olejowi z dyni zielone światło w przypadku problemów ze snem. Obecny w jego składzie tryptofan nasze organizmy przekształcają w serotoninę i melatoninę. W Chorwacji czarne złoto zaleca się stosować jako wcierkę we włosy – ma podobno sprzyjać ich odbudowie i porostowi. Pomaga także w utrzymaniu odpowiedniego poziomu kolagenu w organizmie. Dzięki wysokiej zawartości żelaza i cynku sprzyja też poprawie odporności.

Chorwaci robią z oleju z dyni prawie wszystko, łącznie z lodami, które podobno mają wyjątkowy i niepowtarzalny smak. Najzdrowszy i najbardziej poszukiwany jest ten tłoczony na zimno, o zielono-brązowym kolorze i orzechowym smaku. Obowiązkowo przechowujemy go w ciemnych butelkach w lodówce. Ponieważ termin ważności świeżo tłoczonego oleju wynosi nie więcej niż 3 miesiące, lepiej kupować niewielkie buteleczki tego specyfiku i nie pozwolić mu zjełczeć, dodając do sałatek warzywnych, sosów i sera.

Sól z Nin

Trzymając się złotej terminologii, Chorwaci szczycą się także białym złotem – tak nazywana jest sól z okolic miasta Nin. Chorwaci są z niej równie dumni jak my z Wieliczki. Sól w okolicach Nin była pozyskiwana już w czasach rzymskich, a w historii były czasy, kiedy jej wartość równała się wartości złota – rzymscy żołnierze dostawali żołd w postaci soli i był to ponoć dobry interes.

W dalmackim Nin znajduje się muzeum i warzelnia soli. Możemy tam podziwiać ponad setkę basenów solankowych, gdzie sól pozyskuje się poprzez odparowanie morskiej wody. Proces produkcji w ogromnym stopniu zależy od warunków pogodowych i nawet niewielkie wahania wilgotności, czy choćby opady mogą nieodwracalnie zniszczyć trudy krystalizacji. Sezon pozyskiwania soli jest teraz w pełni, a sprzyjają mu niespotykane upały.

Oczywiście w królestwie soli kreatywność jej przetwarzania nie ma sobie równych – znajdziemy tam słone czekoladki czy oliwę, sól wędzoną, o solach leczniczych nie wspominając, ponieważ jak zbadano, solanka z Nin ma kilka razy wyższe stężenie minerałów w stosunku do zwykłej soli morskiej. Najcenniejszy jest oczywiście „Cvijet Soli” („Kwiat Soli”), niezwykła formacja solna, w której skład wchodzi kilkadziesiąt minerałów i mikroelementów.

W przemyśle kosmetycznym nieprzetworzona solanka wykorzystywana jest do produkcji mydeł, żeli do kąpieli i past do zębów. Kąpiele z dodatkiem soli poprawiają krążenie, działają rozluźniająco, oczyszczająco i przeciwbakteryjnie. Drobinki soli świetnie sprawdzają się też w peelingach do ciała.