Lepiej pytać o zaimki czy nie, jeśli nie jesteśmy pewni, jak się do kogoś zwracać? Radzi Ane Piżl

Zastanawiasz się, czy powinnaś pytać o to, jak się do kogoś zwracać i jakimi zaimkami się posługuje? „W świecie, w którym żyjemy, to pytanie działa jak OTWIERACZ. Otwiera przestrzeń szacunku dla różnorodności, otwiera wygodną komunikację i otwiera głowę na fakt, że nie wszystkie osoby identyfikują się z binarną płcią w dowodzie i używają przypisanego imienia” – zaznacza w swoim poście Ane Piżl. Dodaje jednak, że pytanie to ma też swoje minusy.

Pytać czy nie pytać?

„Napisałem niedawno post o tym, dlaczego nie używam wobec siebie rodzaju neutralnego. Moje indywidualne marzenie uwolnienia się od płci sformułowałam chyba jednak zbyt zawile, bo wiele osób miało wątpliwość, czy pytanie o zaimki jest OK. To teraz prosto” – zaczyna swój post na Instagramie Ane Piżl.

Ratownica medyczna podkreśla, że pytanie „jak mogę się do ciebie zwracać?” jest zawsze jak najbardziej w porządku. A nawet więcej niż tylko „w porządku”.

„W świecie, w którym żyjemy, to pytanie działa jak OTWIERACZ. Otwiera przestrzeń szacunku dla różnorodności, otwiera wygodną komunikację i otwiera głowę na fakt, że nie wszystkie osoby identyfikują się z binarną płcią w dowodzie i używają przypisanego imienia” – zaznacza Piżl.

Wyjaśnia, że większość osób wybiera binarne zaimki: ona/jej („na zdjęciu jest ONA i JEJ pies”) lub on/jego („gdy ON otworzył oczy, JEGO partnera nie było obok”). Jak dodaje, osoby niebinarne często też używają tych form, powszechnie (choć nie tylko) zgodnych z płcią przypisaną im przy urodzeniu. Ale czasem również używają zaimków wymiennie – raz ONA, raz ON.

„Niektóre osoby wybierają też zaimki neutralne, np. ono/jego („ONO zobaczyło jak JEGO własne marzenia się spełniają”)” – zauważa edukatorka, dodając, że to właśnie „ono” wydaje się być dobrym tłumaczeniem dla angielskiego „they”, którego mogą używać niebinarne osoby posługujące się tym językiem.

Pytanie o zaimki ma też swoje minusy

Jak pisze Ane Piżl, co ciekawe, w języku polskim w mniejszym stopniu znaczenie mają zaimki, a w większym – czasowniki i przymiotniki.

„Dla większości osób – zarówno cis, jak i transpłciowych – nie jest bez znaczenia, czy mówią 'byłam zmęczona’ czy 'byłem zmęczony’. Tworzenie rzadszych form, takich jak 'byłom zmęczone’ lub 'byłum zmęczonu’ – jak mówią niektóre osoby – nie jest oczywiste, więc dopytaj lub posłuchaj, jak osoba sama mówi o sobie” – radzi edukatorka.

Zaznacza przy tym jednocześnie, że język inkluzywny nie ma nikogo zawstydzać, więc osoba, która wybiera niszowe zaimki, decyduje się również wyjaśniać, jak ich używać. Dlatego, dla tych, którzy nie wiedzą, jak się do kogoś zwracać, Piżl ma prostą radę: po prostu zapytaj! 

„Ale pytanie o zaimki ma też minusy. Na przykład dla części osób niebinarnych, które żyją poza płcią, stwarza opresyjną sytuację, w której jednak trzeba się cały czas określać. I nawet jeśli powiem, że mi wszystko jedno – to i tak jest już to wyrażenie mojego stosunku do płci i częściowo odkrycie mojej tożsamości. Ale trudno. Żyjemy w społeczeństwie i ciężko jest osiągnąć 100 proc. komfortu dla wszystkich. Dostosuję się” – pisze edukatorka. „Reasumując: dopóki jesteśmy uwikłani w płeć, pytanie o zaimki jest dobrym otwarciem” – dodaje.

Kim jest Ane Piżl?

Ane Piżl to ratownica medyczna, edukatorka, promotorka kultury równości i języka inkluzywnego, który nikogo nie wyklucza. Aktywistka. Jest założycielką i szefową jednego z centrów szkoleniowych w zakresie ratownictwa medycznego, wodnego i górskiego. Swoją wiedzą i doświadczeniem dzieli się na Instagramie. Jej profil @ane_ratownica śledzi ponad 57 tys. osób.