Czy kawa w kapsułkach jest dobra dla nas i dla środowiska? Tłumaczy dietetyk kliniczny

Kawa w kapsułkach cieszy się ogromną popularnością. Czy jednak zastanawiałaś się, co tak naprawdę znajduje się w kapsułce? Jakiej jakości kawę pijesz i czy korzystanie z kapsułek nie szkodzi środowisku? Na te i inne pytania odpowiada dietetyk kliniczny i edukator żywieniowy mgr Magdalena Kartasińska, kierownik Działu Dietetycznego Dailyfruits.

Ewa Podsiadły-Natorska: Co znajduje się w kapsułce, którą umieszczamy w ekspresie?

Mgr Magdalena Kartasińska: Klasyczne kapsułki zawierają średnio od 5 do 8 g mielonego ziarna kawy, które umieszczane są w nich hermetycznie celem zachowania aromatu i walorów smakowych. Istnieje jednak ryzyko wykorzystania do kapsułek ziaren o gorszej jakości. Niektóre ziarna kawy są aromatyzowane przy samym paleniu, a niektóre mają aromaty umieszczone w kapsułce. Czasami w kapsułce umieszcza się odpowiednik w postaci kawy rozpuszczalnej. Kawy z mlekiem mogą zawierać dodatek mleka w proszku. Natomiast tym, co powinno nas zniechęcić do zakupu, jest dodatek cukru i częściowo lub całkowicie utwardzonych tłuszczów roślinnych bądź oleju palmowego. Warto podkreślić, że w kapsułkach zamykane są również mleczne napoje kakaowe czy samo mleko jako składowe kaw. Tutaj składy często są bardzo skomplikowane i zdecydowanie nie zastąpią filiżanki mleka bądź prawdziwego kakao.

Czy więc kawa z ekspresów kapsułkowych jest zdrowa?

Na takie pytanie odpowiedź brzmi zawsze: to zależy. Asortyment kaw w kapsułkach urósł na przestrzeni kilku lat do naprawdę imponujących rozmiarów. Początkowo miało być to rozwiązanie do biur, jednak sukces przerósł oczekiwania. Kawa sama w sobie jest naparem o wielu zaletach zdrowotnych. Jej umiarkowane spożywanie – ok. 3-5 filiżanek dziennie – może być częścią zdrowej, zrównoważonej diety oraz aktywnego trybu życia. Jednak kawa w kapsułkach może zawierać, jak wspomniałam, kilkuskładnikową miksturę z częściowo lub całkowicie utwardzonymi tłuszczami, które nie powinny znajdować się w diecie, bo są źródłem szkodliwych dla naszego zdrowia tłuszczów trans. W kapsułkach może ponadto znajdować się cukier bądź inne substancje, których obecność w codziennej kawie jest absolutnie niepotrzebna. Stąd od zwykłej małej czarnej o wielu walorach prozdrowotnych możemy dojść do… deserowego słodkiego napoju na ciepło o smaku kawy. A to może mieć istotny wpływ na efekt, którego oczekujemy, prowadząc m.in. do znacznych wahań poziomu glukozy we krwi i zaburzeń efektywności w ciągu dnia pracy. Dlatego również w przypadku kapsułek kluczowe jest, by czytać skład!

Co z obecnym w kawie kapsułkowej furanem?

Furan oraz metylofuran są wytwarzane podczas podgrzewania oraz gotowania. Znajdziemy je w różnych produktach żywieniowych, nie tylko w kawie i nie tylko w tej kapsułkowej. Furan jest prawdopodobnie częścią diety człowieka od tysięcy lat, jako że może zostać wyprodukowany przy zastosowaniu tradycyjnych metod gotowania. Natomiast w przypadku kawy furan jest naturalnie wytwarzany w procesie palenia ziaren kawowca. Wiele badań wskazuje, że stężenie furanu znacząco spada podczas parzenia kawy, ponieważ jest to związek lotny i łatwo paruje. Rzeczywiście w kawach kapsułkowych, poprzez formę hermetycznego zamknięcia, może się okazać, że większa ilość tego związku znajdzie się w roztworze. Po zaparzeniu furan powinien jednak w dość szybkim tempie odparować. Nawet gdyby tak się nie stało, musielibyśmy wypić kilkanaście kaw dziennie, by związek ten mógł w jakikolwiek sposób negatywnie wpłynąć na nasz organizm. Najmniej furanu znajdziemy w kawie parzonej w kawiarkach. Warto zaznaczyć, że zawartość tej substancji we wszystkich produktach żywnościowym jest stale kontrolowana przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), a komitet IRAC stale monitoruje jego wpływ na zdrowie. Jak dotąd nie ma wystarczających dowodów na ścisły związek furanu z pogorszeniem stanu zdrowia.

Coś jeszcze w kawie w kapsułkach jest problematyczne?

Kolejną substancją o potencjalnie szkodliwym wpływie na zdrowie jest bisfenol A, który może być zawarty w kapsułkach wykonanych z plastiku i migrować do naparu podczas parzenia. Z tego względu rozsądniejsze wydaje się być korzystanie z kapsułek aluminiowych, choć ani jedno, ani drugie rozwiązanie nie będzie ekologicznym wyjściem.

Właśnie. Czy kawa w kapsułkach szkodzi środowisku?

Niestety. Kapsułki w tradycyjnej formie nie nadają się do recyklingu i powinny być umieszczone w koszu na odpady zmieszane. To zatem bardzo nieekologiczne rozwiązanie. Powstawały procesy utylizacji takich kapsułek, jednak działały bardzo nieefektywnie. Na produkcję zużywa się ogromne ilości plastiku i aluminium. Są już miejsca na świecie, gdzie sprzedaży kaw w kapsułkach zakazano! Warto również podkreślić, że jest to bardzo drogie rozwiązanie. Dlatego zrodził się pomysł kapsułek wielokrotnego użytku, w których można umieszczać dowolnie wybraną, zmieloną przez siebie kawę i lakować ją wieczkiem. Warto się jednak zastanowić, czy takie rozwiązanie nie mija się z celem. Z takim działaniem wiąże się więcej pracy niż z zaparzeniem kawy w zwykłym ekspresie kolbowym czy w kawiarce. Szybkie rozwiązanie, jakim ma być kawa w kapsułkach, staje się przez to dość uciążliwe.

Komu odradza się picie kawy z kapsułek?

Bardziej narażone na działanie furanu i bisfenolu A są kobiety w ciąży i karmiące, jednak jak powiedziałam, nie są to związki występujące w kapsułkach w większych ilościach, nie istnieją więc oficjalne przeciwwskazania do spożycia kawy kapsułkowej. Osoby borykające się z różnymi chorobami dietozależnymi, nadwagą, otyłością na pewno powinny zwracać większą uwagę na skład kapsułek i wybierać te bez smakowych dodatków, cukru i utwardzonych tłuszczów, choć tak naprawdę zalecenie to tyczy się również wszystkich innych osób, również zdrowych, w każdej grupie wiekowej.