10 dyskryminujących słów, które warto natychmiast usunąć ze swoich wypowiedzi. „I nie chodzi tu o 'poprawność polityczną’, a o szacunek do ludzi” – pisze Ane Piżl

Zamiast karzeł, wystarczy powiedzieć osoba niskorosła. Niepełnosprawnych nie ma, są osoby z niepełnosprawnością. Jeśli ktoś oszukuje, to oszukuje, a nie cygani. Trudne? Wcale nie. Język inkluzywny powinien być elementem naszej codzienności. Mówi o tym Ane Piżl, ratownica medyczna, kitesurferka, edukatorka.

Głusi, a nie głuchoniemi

Najnowszy post na Instagramie Ane Piżl dotyczy języka inkluzywnego. Według słownika języka polskiego PWN „inkluzywny” oznacza „łączący lub obejmujący jakąś całość, przeznaczony dla wszystkich”. Inaczej mówiąc: to język włączający, a nie wykluczający. I przede wszystkim wolny od uprzedzeń i aluzji.  Tylko używając tego języka będziemy mieć pewność, że nikogo nie dyskryminujemy.

To, w jaki sposób mówimy, świadczy o nas samych. Język kształtuje naszą rzeczywistość. Są w języku polskim słowa, o których raz na zawsze powinniśmy zapomnieć. Tym bardziej, że łatwo je zastąpić innymi określeniami. O tym mówi właśnie Ane Piżl, ratownica medyczna, kitesurferka, edukatorka. I prezentuje czarną listę słów, których nie powinno się używać:

• PEDAŁ. No nie. Może być gej, os. homoseksualna, homoseksualny mężczyzna. Ale nie pedał.

• KARZEŁ. Lepiej powiedzieć os. niskorosła.

• DZIWKA. Jeśli ktoś mówi o osobie pracującej sek*ualnie, s*xworkerce – to właśnie tak lepiej powiedzieć. A jeśli ktoś po prostu szuka inwektywy, to tym bardziej zły pomysł. Proponuję wtedy np. „dzbanka”.

• INWALIDA. Etymologia tego słowa kieruje nas do łacińskiego „nieważny”, „nieistotny”. Tyle w temacie.

• SKOŚNY. Na określenie osoby pochodzącej z Azji? No nie. Jeśli np. podajesz czyjś rysopis i jest to istotne, proponuję: „z wyglądu osoba z Azji”.

• GŁUCHONIEMI. Lepiej: głusi.

• NIEPEŁNOSPRAWNY. Jako przymiotnik jest ok – „os. niepełnosprawna”, „os. z niepełnosprawnością”. Ale jako podmiot („W kolejce stał niepełnosprawny”) to już nie bardzo.

• CYGANIĆ. No nie. Oszukiwać, to oszukiwać. A swoją drogą przymiotnik „cygańska” w znaczeniu grupy etnicznej lepiej zastąpić „romska” (np. romska kultura). Choć „Romanse cygańskie” Garcii Lorki są ok.

• TUBYLCY. Powiesz tak o lokalsach, jak będziesz na weekend w Paryżu?

• MURZYNKA. „Słowo na M” jest aktualnie jednoznacznie uznane za obraźliwe.

Ane Piżl zaznacza, że „nie chodzi tu o 'poprawność polityczną’ tylko o szacunek dla ludzi i naszej różnorodności.

„Jak ktoś się boi, że zabraknie nam słów i 'nic już nie można powiedzieć’, to uspokajam, że osoby które znam, a które mówią inkluzywnie, mają barwny i inspirujący język. Z całą paletą słów, wysmakowanych synonimów i określeń, które nikogo nie stygmatyzują. Więc można. Tylko trzeba poćwiczyć” – pisze w poście.

Ane Piżl – kim jest?

Ane Piżl to ratownica medyczna, kitesurferka, edukatorka. Prowadzi profil na Instagramie @ane_ratownica. Od 18 lat działa na rzecz równości. Jest członkinią Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej i sieci edukatorów i edukatorek Amnesty International. Pomaga firmom tworzyć przestrzeń bezpieczną dla wszystkich, niezależnie od ich orientacji psychoseksualnej, tożsamości płciowej, pochodzenia, wyglądu i stopnia sprawności.