Szczepionka HPV w 2020 – jakich cen możemy się spodziewać?

Szczepionka przeciwko HPV to jedna z największych nadziei współczesnej medycyny. Może pomóc zahamować zachorowania na raka szyjki macicy i inne nowotwory powodowane przez brodawczaka ludzkiego. Ile kosztuje szczepionka przeciwko HPV? Gdzie można się zaszczepić?

HPV – dlaczego warto szczepić

Wirus brodawczaka ludzkiego HPV to jedna z głównych przyczyn nowotworów szyjki macicy, ale również innych narządów w obrębie układu moczowo-płciowego, a także raka odbytu, raka jamy ustnej i raka gardła. Zakażenie następuje drogą płciową, dlatego zaleca się, aby szczepić dziewczęta i – co ważne – również chłopców, przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.

– Zaszczepię syna i córkę – podkreśla dr n. med. Agnieszka Nalewczyńska, specjalista ginekologii i położnictwa. – Chłopcy mogą być rezerwuarem wirusa, czyli przenosić go na partnerki. Rak penisa jest rzadkością, dość częsty jest jednak rak odbytu. 

Rak szyjki macicy to drugi najczęstszy złośliwy nowotwór atakujący Polki. Co drugiej pacjentki nie uda się uratować. 

Szczepionka przeciwko HPV jest refundowana przez część samorządów. Ile kosztuje, jeśli w naszym rejonie nie ma refundacji? Jak się zaszczepić? Sprawdzamy.

UWAGA: w związku z sytuacją epidemiczną związaną z wirusem SARS-CoV-2 powodującym chorobę COVID-19, szczepienia mogą być odwołane lub przesunięte w czasie. W celu uzyskania informacji należy się kontaktować się bezpośrednio z placówką medyczną odpowiedzialną za realizowanie planowanych szczepień.

Szczepionka przeciwko HPV – rodzaje, przeciwwskazania, skutki uboczne

Szczepionkę przeciwko wirusom HPV uzyskano poprzez rekombinację genetyczną cząstek wirusa. Dostępne szczepienia to:

• Szczepionka dwuwalentna – przeciwko HPV -16 i HPV-18
• Szczepionka czterowalentna przeciwko HPV-16, HPV-18, HPV-6 i HPV-11
• Szczepionka dziewięciowalentna przeciwko HPV-6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58

Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa: HPV -16 i HPV-18, redukują ryzyko zakażenie innymi typami.

Jak każdy medykament, szczepionka przeciwko HPV może mieć skutki uboczne:

• w miejscu wkłucia mogą wystąpić przejściowe zmiany na skórze (np. swędzenie, spuchnięcie, zaczerwienienie, ból)
• bóle mięśni, bóle głowy, zmęczenie i osłabienie, omdlenie (dlatego szczepionkę podaje się pacjentom siedzącym lub leżącym)
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego utrzymujące się 2-3 dni po podaniu szczepionki

Jedyne współcześnie znane przeciwwskazania do podania to: ciąża, alergia na któryś ze składników szczepienia, wiek poniżej 9 r.ż. oraz – jak w przypadku wszystkich szczepień – bieżące infekcje.

Szczepienie należy wykonać przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, która jest główną przyczyną zakażeń. Prawie każda osoba aktywna seksualnie doświadcza zakażenia wirusem HPV!

– Szczepionka jest skuteczna. Chociaż nie jest dostępna zbyt długo, badania dowodzą, że pomaga uniknąć konsekwencji zarażenia wirusem HPV. Szczepionka to jedyny sposób dla kobiet, aby uniknąć raka szyjki macicy. Szczególnie że współcześnie zachowania seksualne powodują, że rak szyjki macicy się szerzy i dotyczy nawet bardzo młodych dziewczyn – mówi ginekolog dr n. med. Agnieszka Nalewczyńska.

HPV – typy wirusa, objawy, przebieg zakażenia

Wyróżnia się 150 typów HPV. Zmiany chorobowe powoduje około 40 typów. Tylko część z tych zmian prowadzi do rozwoju nowotworu.

Zakażenie wirusem HPV w większości przypadków objawia się najczęściej:

• Zmianami na skórze – obecność brodawek, brodawczaków
• Zmianami w obrębie błon śluzowych – obecność brodawek, brodawczaków, kłykcin kolczystych (np. typ HPV-6 lub HPV-11)
• W poważniejszych przypadkach – zmiany przednowotworowe i nowotworowe (najczęściej typ HPV-16, HPV-18, HPV-45)

Zakażenie wirusem HPV – możliwy przebieg:

• Bezobjawowy, w przypadku typu nieonkogonnego możliwe samoistne ustępowanie przed upływem 2 lat
• Zakażenie przetrwałe, prowadzące do neoplazji nabłonka szyjki macicy i w przypadku braku wdrożenia leczenia do rozwoju nowotworu
• Zakażenie objawowe w postaci brodawek, kłykcin – możliwe samoistne ustępowanie przed upływem pół roku lub w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna

HPV – profilaktyka, szczepienia

Podstawowym i skutecznym zabiegiem profilaktycznym jest szczepienie. Profilaktyka, zapobiegająca rozwojowi nowotworów powodowanych przez HPV, polega na regularnym wykonywaniu cytologii i na wdrażaniu na bieżąco odpowiedniego leczenia, jeśli zachodzi taka potrzeba.

Szczepionka przeciwko HPV dostępna w Polsce – skład:

• Wirusopodobne oczyszczone cząstki VLP zbudowane z białka kapsydu L określonych typów wirusa. Są to rekombinowane genetycznie białka. Jako adiuwant podawane są sole glinu.

Szczepionka przeciwko HPV – dla kogo:

• Dla dziewcząt i młodych kobiet
• Dla chłopców i młodych mężczyzn

Szczepionka nie leczy powstałych już zmian. Dlatego podaje się ją młodym ludziom, którzy jeszcze nie rozpoczęli współżycia. Wiele osób podchodzi z niechęcią do szczepienia mężczyzn. Mogą być oni zarówno nosicielami, jak i zachorować na raka m.in. odbytu, penisa, krtani, przełyku, gardła, a nawet oskrzeli lub migdałków.

Szczepienia stosuje się w ponad 80 krajach. Dotychczas na całym świecie podano ich ponad 72 miliony.

Szczepienie zgodnie z Polskim Programem Szczepień Ochronnych nie jest obowiązkowe, ale zalecane. W wielu gminach jest to refundowana szczepionka.

Podawane są 3 dawki w odstępie 0-1-6 miesięcy w przypadku szczepionki dwuwalentnej oraz 0-2-6 mies. w przypadku czterowalentnej. Można podawać również co pół roku dwie kolejne dawki, ale tak, aby trzy dawki były przyjęte przed upływem roku. Jeśli drugą dawkę podano przed upływem pół roku od pierwszej, niezbędna będzie też trzecia dawka.

Szczepionkę dziewięciowalentną podaje się również w schemacie 0-2-6 miesięcy. Po podaniu jednej dawki szczepionki czterowalentnej można kontynuować szczepienia dawkami dziewięciowalentnymi.

Szczepionka przeciwko HPV – cena

Zgodnie z zapewnieniami ministra zdrowia Łukasza Szumowskiego od 1 stycznia 2021 szczepienia przeciwko HPV miały być w całości refundowane.

Jednak z uwagi na problemy z dostępnością szczepionek (nawet w placówkach wykonujących szczepienie odpłatnie) oraz ze względów formalnych (podpisanie umów, przeznaczenie środków z budżetu, logistyka przekazania szczepionek do przychodni itd.) obecnie mówi się, że powszechnie dostępne szczepienia przeciwko HPV będą dostępne najwcześniej w 2022 roku.

Dodatkową komplikację stanowi epidemia koronawirusa, która spowodowała przesunięcie środków budżetowych i ministerialnych na bieżącą walkę z pandemią.

Na początek planowane jest szczepienie dziewcząt, następnie chłopców. Koszt wyszczepienia dla jednego rocznika szacuje się na 90 mln zł. Jeśli szczepienia miałyby być dostępne od 2022 roku, jeszcze w roku 2020 powinny zostać podpisane odpowiednie umowy.

Obecnie szczepienia są płatne, chociaż niektóre samorządy finansują je w ramach programów profilaktycznych.

W razie konieczności finansowania szczepienia z własnej kieszeni trzeba liczyć się z wydatkiem kilkuset złotych za jedną dawkę (pełne zaszczepienie to w zależności od rodzaju szczepionki i placówki, koszt ok. 1000-1500 zl).

Ceny szczepionek przeciwko HPV:

• Cervarix (dwuwalentna) – to koszt ok. 325 zł/dawka
• Gardasil (czterowalentna) ok. 400 zł/dawka
• Gardasil 9 (dziewięciowalentna) od ok. 450 zł/dawka

– Nawet płacąc z własnej kieszeni, warto wziąć pod uwagę zdrowotne korzyści. Na pewno taki wydatek się zwraca – podkreśla ginekolog dr Nalewczyńska.

Aktualizowaną listę miejscowości, gdzie dostępne są nieodpłatne szczepienia przeciwko HPV, można znaleźć m.in. na stronach internetowych prowadzonych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.