Jak objawia się stres w pracy? Jakie są jego przyczyny i skutki?

Bezsenność, frustracja, palpitacje serca – to tylko niektóre objawy stresu w pracy, który stanowi poważny problem w wielu firmach. Co więcej, dotyka on zarówno osoby na niskich, jak i na wysokich stanowiskach. Dobrze jest zatem nauczyć się nim zarządzać. Jak to zrobić? I jakie są objawy, przyczyny oraz skutki omawianego przez nas zjawiska? Odpowiadamy. 

Czym jest stres w pracy? 

Stres w pracy definiuje się jako reakcję na określoną sytuację w środowisku zawodowym. Może to być reakcja fizyczna, psychiczna, behawioralna lub emocjonalna. W pewnym stopniu pozytywnie wpływa on na nasze wyniki i funkcjonowanie. Kiedy jednak jest on zbyt duży lub utrzymuje się za długo i wydaje się nie do opanowania, powoduje pewne zagrożenia, związane ze zdrowiem oraz wydajnością. Jak się okazuje, stanowi on jedną z głównych przyczyn problemów zdrowotnych w pracy.  

Stres w pracy można podzielić na: 

• sytuacyjny – nie prowadzi do trwałych skutków zdrowotnych ani psychicznych, 
• chroniczny – prowadzi do trwałych skutków somatycznych oraz psychicznych. 

Oczywiście nie da się stresu całkowicie wyeliminować, ale można próbować sobie z nim poradzić. 

Stres w pracy – objawy 

Stres w pracy może objawiać się na różne sposoby np. słaba koncentracja, bóle głowy, drżenie dłoni, a także: 

• poczucie bezradności, 
• suchość w ustach, 
• palpitacje serca, 
• utrata zainteresowania pracą, 
• problemy żołądkowe, 
• bóle brzucha, 
• ataki paniki, 
• nieustanne zmęczenie, 
• bezsenność, 
• brak apetytu, 
• wahania nastroju, 
• bóle w klatce piersiowej, 
• utrata wagi lub przybieranie na wadze, 
• niestrawność. 

Przyczyny stresu w pracy 

Oto przykładowe przyczyny stresu w pracy: 

• zbyt wysokie wymagania i duża presja, 
• strach przed zwolnieniami lub różnego rodzaju zmianami (np. restrukturyzacją), 
• brak feedbacku ze strony przełożonych, 
• niskie zarobki i brak możliwości awansu, 
• molestowanie, mobbing lub dyskryminacja, 
• surowo przestrzegane godziny pracy, 
• pensja nieadekwatna do ilości obowiązków, 
• złe relacje z przełożonymi i współpracownikami, 
• brak wsparcia ze strony współpracowników i menedżerów. 

Na stres mogą wpływać również czynniki środowiskowe, takie jak hałas, kurz, nieodpowiednie oświetlenie czy niska jakość powietrza. 

Skutki stresu w pracy 

Rezultatem paraliżującego stresu w pracy bywa niższa wydajność. Wpływa on na mniejsze zaangażowanie osób zatrudnionych w zespole oraz powoduje problemy z komunikacją – może doprowadzać też do różnych konfliktów. Wiąże się on także z częstszą nieobecnością w pracy, a i wpływa na większą rotację pracowników. Co więcej, mówi się, że doprowadza on do wzrostu wypadków przy pracy aż o 5 proc., co z kolei przyczynia się do większej liczby zwolnień lekarskich. Wszystkie te czynniki sprawiają, że w wyniku nadmiernego napięcia firmy tracą miliardy dolarów. 

Badania przeprowadzone przez National Institute for Occupational Safety and Health wykazały, że skutkiem stresu w środowisku pracy bywają różne choroby, m.in. zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Może też dojść wówczas do nadciśnienia tętniczego, istnieje też większe ryzyko zachorowania na nowotwory. Oczywiście wiele osób narażonych na czynniki stresogenne zapada również na depresję oraz zaburzenia lękowe. 

Jak radzić sobie ze stresem w pracy? 

W sytuacji, gdy stres jest tymczasowy, często można sobie poradzić poprzez odpowiednie oddychanie, polegające na wdychaniu powietrza nosem i wydychaniu go ustami. Niektórym osobom pomagają też zabawki antystresowe, które pozwalają natychmiastowo rozładować napięcie.  

Jeśli paraliżujący stres w pracy się utrzymuje przez dłuższy czas, można wziąć udział w warsztatach antystresowych. Warto też zadbać o odpowiednią ilość snu, który pomaga zregenerować się po trudnych sytuacjach. Równie ważny jest ruch – w czasie aktywności sportowej dochodzi do uwalniania się korzystnych dla nas endorfin. Nie można zapominać o tym, aby zachować dodatkowo work-life balance. 

Dobrze jest też zadbać o odpowiednio skomponowane, codzienne menu, pełne witamin i minerałów. Dlaczego to takie istotne? Ponieważ znajdujące się w posiłkach antyoksydanty pozbywają się wolnych rodników, wywołanych przez stres. W niektórych przypadkach warto zdecydować się na psychoterapię, dzięki której w sposób zindywidualizowany podejdziesz do swojego problemu. 

Bibliografia: 

1. Bhui K., Dinos S., Galant-Miecznikowska M. Jongh B., Stansfeld S., Perceptions of work stress causes and effective interventions in employees working in public, private and non-governmental organisations: a qualitative study, BJPsych Bulletin, 2016, 40(6), s. 318–325. 
2. Bui T., Zackula R., Dugan K., Ablah E., Workplace Stress and Productivity: A Cross-Sectional Study, Kansas Journal of Medicine, 2021, 14, s. 42–45. 
3. Maulik P. K., Workplace stress: A neglected aspect of mental health wellbeing, Indian Journal of Medical Research, 2017, 146(4), s. 441–444.