Uzależnienie od internetu – definicja, objawy, skutki

Trudno wyobrazić sobie dzisiejszy świat bez internetu. To nasze narzędzie kontaktu ze światem i nieoceniona pomoc edukacyjna. Bez dostępu do sieci komputer nie byłby tym samym urządzeniem. Niestety, ze względu na to, że internet jest coraz ważniejszy w naszym życiu, wiele osób popada w nałóg. Czym jest uzależnienie od internetu i jak walczyć z tym zaburzeniem psychicznym? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

Co to jest uzależnienie od internetu? Definicja

Uzależnienie od internetu to relatywnie nowy rodzaj zaburzenia psychicznego. Jest ono definiowane na różne sposoby. W Polsce najczęściej mówi się, że jest to „zespół uzależnienia od internetu” (ZUI). Termin tez został zaproponowany przez prof. Andrzeja Jakubika i oznacza zespół zależności związany z codziennym korzystaniem z internetu przez wiele godzin. Negatywnie wpływa to na sferę fizyczną i psychiczną uzależnionej osoby, a także jest dla niej źródłem dystresu – lęku, bólu i cierpienia. Inna nazwa uzależnienia od internetu to „siecioholizm”.

Można wyróżnić kilka rodzajów uzależnienia:

• socjomania internetowa – polega na uzależnieniu od mediów społecznościowych,
• erotomania internetowa – związana jest z internetową pornografią,
• uzależnienie od gier sieciowych i hazardowych – związane jest np. z pokerem,
• przeciążenie informacyjne – niektóre osoby mają potrzebę ciągłego pozyskiwania informacji,
• uzależnienie od komputera – łączy się często z uzależnieniem od gier.

Warto dodać, że pierwsze objawy uzależnienia od komputera i internetu mogą być widoczne już po pół roku wzmożonego korzystania z sieci. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, uzależnionych jest obecnie 6 proc. internautów, natomiast 30 proc. szuka w nim ucieczki od rzeczywistości. Osoby uzależnione od internetu spędzają przed ekranem średnio 35 godzin tygodniowo, pomijając czas poświęcony na wykonywanie obowiązków szkolnych i zawodowych.

Objawy uzależnienia od internetu

Główne objawy uzależnienia od internetu to:

• spędzanie większości wolnego czasu w internecie (często kosztem innych zainteresowań),
• zwiększające się z czasem zapotrzebowanie na korzystanie z komputera,
• zapominanie o jedzeniu posiłków,
• niewychodzenie do toalety przez długi czas,
• zaniedbywanie różnych obowiązków,
• natrętne myśli,
• zrywanie relacji z rówieśnikami (z którymi ma się kontakt głównie poza komputerem),
• częste konflikty między użytkownikiem komputera a jego rodziną,
• niekontrolowane korzystanie z komputera po okresach ograniczonego użytkowania.

Kiedy siecioholik nie ma dostępu do komputera, odczuwa niepokój, dyskomfort, rozdrażnienie, jak również trudne do zniesienia napięcie. Najłatwiej zidentyfikować uzależnienie w momencie, gdy odbierze się dziecku dostęp do internetu. Jeśli nie może ono wskutek tego znaleźć dla siebie miejsca, może być to sygnał uzależnienia. Jeśli tłem wielu kłótni i awantur jest internet, najwyraźniej coś jest nie w porządku.

Skutki uzależnienia od internetu

Konsekwencje uzależnienia od internetu mogą być związane zarówno ze zdrowiem fizycznym, jak i emocjonalnym. U siecioholików widoczne jest przedkładanie korzystania z sieci nad obowiązki, szkołę, ważne sprawy, relacje. Nierzadko wolą oni zarwać noc niż odłączyć się od internetu. W przypadku uzależnienia dzieci od internetu często widoczne jest również ukrywanie rzeczywistego czasu spędzanego online.

U dorosłego i dziecka uzależnionego od sieci obserwuje się:

• bóle głowy,
• bóle pleców,
• zespół cieśni nadgarstka,
• bezsenność,
• suche oczy i inne problemy ze wzrokiem,
• spadek lub wzrost masy ciała (w wyniku nieprawidłowej diety),
• zmniejszenie potrzeb seksualnych.

Często też widoczne są takie skutki, jak:

• depresja,
• poczucie winy,
• niepokój,
• poczucie osamotnienia,
• zaburzenie poczucia czasu.

Leczenie uzależnienia od internetu

Jak leczyć uzależnienie od komputera? W przypadku uzależnienia od internetu najczęściej zaleca się psychoterapię poznawczo-behawioralną. Przypomina ona leczenie alkoholizmu bądź też zakupoholizmu. Odstawienie internetu, zwłaszcza na początku, będzie bolesne. Na początku należy zredukować ilość czasu spędzanego przed ekranem. Przykładowo, jeśli dana osoba korzysta z komputera osiem godzin dziennie, należy ten czas skrócić najpierw do sześciu godzin, później – do czterech, a następnie – do dwóch. To z kolei wymaga innej organizacji czasu wolnego. Warto jednak zaznaczyć, że siecioholicy stosunkowo rzadko zgłaszają się po pomoc.

Przyczyny uzależnienia od internetu

Trudno określić dokładne przyczyny uzależnienia od internetu, jednak nietrudno powiedzieć, kto jest na nie najbardziej podatny. Jak się okazuje, podobnie jak uzależnienie od używek czy hazardu, jest ono sposobem na ucieczkę od problemów. Spędzanie czasu przed ekranem pomaga zapomnieć o wszelkich trudnościach oraz stymuluje te obszary mózgu, dzięki którym siecioholicy doznają przyjemności i ukojenia.

Siecioholizm często pojawia się również w rodzinach dysfunkcyjnych, gdzie często dochodzi do konfliktów. Okazuje się także, że bardziej podatne na ten rodzaj uzależnienia są osoby, u których w mózgu jest zbyt małe stężenie neuroprzekaźników, odpowiadających za samopoczucie. Nałóg częściej dopada również ludzi samotnych, bezrobotnych, często pozostających w domu. Jak mówią statystyki, uzależnienie od internetu jest w większości problemem osób poniżej 34. roku życia.

Test na uzależnienie od internetu

Internet Addiction Test to nieoficjalny, a zarazem powszechnie stosowany test diagnostyczny. Złożony jest z ośmiu pytań, które pozwalają określić stopnień zaawansowania uzależnienia. Test został opracowany przez Kimberly Young, znaną psycholog i ekspert w dziedzinie uzależnienia od Internetu. Możesz go znaleźć i rozwiązać w sieci.

Źródła:

1. A. Jakubik, Zespół uzależnienia od Internetu, Studia Psychologica, 3, 133-142, 2002 r.
2. J. Spiller, Online Addicts, Internet Today, marzec 1996.
3. P. Wallece, Psychologia internetu, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2001 r. wydanie I.