Przejdź do treści

6 powodów, dla których warto obejrzeć dokument „Miss Americana” o Taylor Swift

PRUDENTIAL CENTER, NEWARK, NEW JERSEY, UNITED STATES - 2019/08/26: Taylor Swift attends the 2019 MTV Video Music Video Awards held at the Prudential Center in Newark, NJ. (Photo by Efren Landaos/SOPA Images/LightRocket via Getty Images)
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

„Chcę nosić róż i mówić o swoich poglądach politycznych. Nie uważam, żeby te rzeczy się wykluczały”. Taylor Swift w dokumencie „Miss Americana” pokazuje swoją drogę do politycznego aktywizmu, feminizmu i świadomego stawiania granic.

Na „Miss Americana” nie czekałam tak, jak na produkcje o Beyonce czy Whitney Houston. O tym, że jest, dowiedziałam się, gdy pewnego dnia wyskoczył mi na głównym ekranie po odpaleniu Netflixa. „Obejrzę, czemu nie”, pomyślałam. Przez następne 1,5 godziny śmiałam się, płakałam, rzucałam mięsem. Bo „Miss Americana” ma tę samą właściwość, co większość piosenek Taylor Swift – jest diabelnie uniwersalna i bardzo łatwo się z nią utożsamiać. Muzyka jest w tej produkcji tłem. A sama Swift jawi się jako genialna tekściarka i artystka, która niemal bezboleśnie „wyrzuca” z siebie kolejne hity, a o braku weny chyba nigdy nie słyszała. Ale to nie jedyny powód, dla którego warto zobaczyć ten film.

1. Żeby zobaczyć, jak tworzone są gwiazdy

Jest taka scena, na początku filmu „Miss Americana”, w której Taylor Swift mówi o szczęściu. A raczej o tym, że była nauczona bycia szczęśliwą w jeden sposób – przez bycie lubianą i chwaloną, grzeczną dziewczynką, którą inni klepią po plecach, mówiąc: „dobra robota”. Przez następne 85 minut Taylor Swift i reżyserka filmu, Lana Wilson, pokazują mozolne, trudne, momentami bardzo bolesne przeprogramowanie Swift, z tej grzecznej, milczącej dziewczynki w samostanowiącą kobietę, która potrafi wiele zaryzykować, żeby być „po właściwej stronie historii”. I choć momentami ton filmu przypomina trochę żywoty świętych, ta pozycja to genialne wprowadzenie do feminizmu zabarwionego popem.

Kariera Taylor Swift jest spektakularna. Dziewczyna podpisała pierwszy kontrakt z wytwórnią płytową, gdy miała 14 lat! Wschodzącą gwiazdkę country wzięli pod swoje skrzydła najlepsi producenci, managerowie, doradcy. Mężczyźni, biali, najczęściej w wieku ojca Taylor albo i starsi. Formowali dziewczynkę z Nashville na idealną gwiazdę: wyglądającą jak dziewczyna z sąsiedztwa, z gitarą i w kowbojkach, z niewinnym uśmiechem, piosenkami o miłości (które Taylor w większości pisała sama, to ogromny plus!) i absolutnym brakiem opinii. Taylor śpiewała, udzielała wywiadów, zbywała pytania o feminizm czy poglądy polityczne i za to milczenie była nagradzana brawami. Przez lata machina stworzona w Nashville działała świetnie. Potem zaczęły się zgrzyty.

Do dzisiaj pokutuje to, że główną rolą kobiety jest dbanie o dom

2. Żeby przypomnieć sobie, że Kanye West jest „dupkiem”

Od razu zaznaczam, że „dupek” to cytat z prezydenta Baracka Obamy i odnosi się do sytuacji z 2009 roku. 19-letnia Taylor Swift odbierała VMA za teledysk do kawałka „You belong with me”. Gdy dziewczyna wygłaszała przemowę, na scenę wkroczył Kanye West i zabrał jej mikrofon. Zdezorientowana Swift stała z boku, ze statuetką w dłoni, podczas gdy West bełkotał: „Yo Taylor, cieszę się z twojego sukcesu i pozwolę ci skończyć, ale Beyonce zrobiła jeden z najlepszych teledysków w historii. Jeden z najlepszych teledysków w historii!” Tłum na sali zaczyna buczeć, a ja w domowym zaciszu kieruję pod adresem Westa słowa, których prezydent USA powiedzieć publicznie nie mógł.

Czy dziś, w czasach Me Too i Speak Up, jakikolwiek mężczyzna zdecydowałby się na taki ruch? Czy gdyby wtedy na scenie stała Cher albo Madonna, West byłby równie odważny?

Kanye West pozbawił 19-letnią Taylor uwagi i aplauzu, na który zasługiwała. Swoim kilkusekundowym wystąpieniem wyrządził szkody, które Swift naprawiała przez lata. Dla gwiazdy country, która odniosła pierwszy sukces w muzyce mainestreamowej, ten moment, ta akceptacja ze strony środowiska, była ultraważna. Bo Taylor była nauczona, że tylko pochwały się liczą, że jest dobra tylko wtedy, gdy inni mówią, że jest dobra. A sala buczała. 10 lat później Swift przyznaje, że była przekonana, że to ona jest wygwizdywana, nie Kanye West.

To nie koniec historii konfliktu West-Swift. W 2016 roku raper napisał kawałek „Famous”, w którym śpiewa o Taylor. Nazywa ją suką i twierdzi, że jest sławna dzięki niemu. Z fragmentu piosenki zrobiła się afera, w której, z jakiegoś powodu, to Taylor obsadzono w roli czarnego charakteru. Na Twitterze pojawił się hasztag #taylorswiftisoverparty. Był najpopularniejszy na świecie. Przygnieciona lawiną hejtu, Swift na prawie dwa lata zniknęła z życia publicznego.

NEW YORK, NEW YORK – AUGUST 23: Taylor Swift performs during her SiriusXM’s Town Hall Special at SiriusXM Studios on August 23, 2019 in New York City. (Photo by Kevin Mazur/Getty Images for SiriusXM)

3. Żeby zobaczyć, że standardy piękna są nieosiągalne. Nawet dla Taylor Swift

Po feralnej nocy w Radio City Music Hall, Taylor zaczęła jeszcze bardziej pragnąć akceptacji. Analizowała każde swoje zdjęcie, każdy negatywny komentarz na temat swojego brzucha czy nóg. Gdy tylko zobaczyła niekorzystne zdjęcie zrobione przez paparazzi, odstawiała jedzenie, obsesyjnie ćwiczyła. Po koncertach była wyczerpana i przekonana, że tak właśnie powinno być. Gdy ktoś z troską pytał o jej zdrowie, mówiła, że przecież je normalnie, tylko ćwiczy. Prawda jest taka, że nie jadła. Nosiła rozmiar 32, miała zaburzenia odżywiania, do których przyznała się dopiero teraz.

Jak z nich wyszła? O tym nie mówi. Ale podkreśla, że teraz wie, że standardy piękna są nieosiągalne. „Jak jesteś wystarczająco chuda, to nie masz tyłka. Za to gdy ważysz tyle, żeby go mieć, twój brzuch nie jest dość płaski. To jest totalnie niewykonalne!” Swift przestała oglądać swoje zdjęcia. Teraz nosi rozmiar 38. I czasem musi się powstrzymywać przed krytykowaniem swojego wyglądu. To umniejszanie siebie, skupienie na wyimaginowanych fałdkach to kolejna rzecz, której uczy się kobiety w showbiznesie.

4. Żeby zobaczyć, że wtórna wiktymizacja ofiar przestępstw seksualnych to nie wymysł

Gdy w 2016 roku Taylor zamilkła, gazety nadal sporo o niej mówiły. Tym razem w kontekście spięcia z innym mężczyzną – prezenterem radiowym Davidem Muellerem.

W 2013 roku, podczas spotkania przed koncertem David Mueller pozował na ściance ze swoją ówczesną dziewczyną i Taylor Swift. Tuż przed zrobieniem zdjęcia, wsadził rękę pod spódnicę artystki i złapał ją za pupę. Gdy o zdarzeniu dowiedzieli się szefowie Muellera, mężczyzna stracił pracę. Postanowił więc pozwać Swift i zażądał 2 milionów dolarów odszkodowania za szkody moralne, spowodowane, jego zdaniem fałszywymi, oskarżeniami o molestowanie. Swift odpowiedziała kontrpozwem.

W 2017 roku strony spotkały się w sądzie w Kolorado. Taylor, która miała dowody w postaci zdjęcia i zeznań siedmiorga świadków i tak musiała długo tłumaczyć, dlaczego pozwoliła na zrobienie zdjęcia, dlaczego nie zareagowała natychmiast, dlaczego nie krzyczała. Prawnicy Muellera i on sam poddawali w wątpliwość jej zeznania. Ostatecznie Swift wygrała. Radiowiec musiał wypłacić jej odszkodowanie. Gwiazda domagała się symbolicznego dolara.

Do kamery mówi, że zwycięstwo nie dało jej żadnej radości. „Bo sam proces obdziera cię z człowieczeństwa. Miałam siedmiu świadków i zdjęcie. Co w przypadku gwałtu, gdy jest słowo przeciwko słowu” – zastanawia się. Rok później o procesie mówiła podczas koncertu na Florydzie. „Mnie uwierzono, ale myślę o tych, którym nie uwierzono, albo którzy milczeli, bo bali się, że im nie uwierzą. Nie wiem, jak potoczyłoby się moje życie, gdyby ludzie mi nie uwierzyli, gdy mówiłam, że coś mi się przytrafiło”. Kamera pokazuje młode kobiety ocierające łzy.

Ten moment można nazwać „przebudzeniem” Taylor Swift.

NEW YORK, NEW YORK – DECEMBER 13: Taylor Swift performs onstage during iHeartRadio’s Z100 Jingle Ball 2019 Presented By Capital One on December 13, 2019 in New York City. (Photo by Dia Dipasupil/Getty Images for iHeartMedia )

5. Żeby przekonać się, że Taylor Swift nie jest zakamuflowaną republikanką

Chyba najmocniejsza scena w „Miss Americana” pojawia się w sześćdziesiątej minucie filmu. Taylor Swift siedzi w garderobie przed koncertem. Na kanapie obok jest jej mama. Naprzeciwko siedzi ojciec i mężczyźni, zapewne z wytwórni płytowej.

„Przez 12 lat nie mieszaliśmy się w politykę i religię” – mówi męski głos z offu. „Ale tu chodzi o mój dom” – odpowiada Swift, która przez następne kilka minut tłumaczy swojemu zespołowi doradców, managerów (białych mężczyzn po pięćdziesiątce), dlaczego ma zamiar złamać wszystkie zasady showbiznesu.

Taylor chce opowiedzieć się po stronie demokratycznych kandydatów do Kongresu w wyborach w 2018 roku. Tym samym nie dość, że deklaruje swoje poglądy polityczne (wielu republikanów było przekonanych, że gwiazda country będzie ich popleczniczką), to jeszcze opowiada się przeciwko kandydatce republikanów z Tennessee. Nazywa Marshę Blackburn „Trumpem w peruce”.

„Ale po co miałabyś to robić? Czy Bob Hope to robił? Czy Bing Crosby to robił? Mick Jagger?” – pyta z niedowierzaniem ojciec Swift. Dyskusja toczy się dalej. Mężczyźni przekrzykują się, nie dają dojść Swift do głosu. Nie mogą uwierzyć, że tak dobrze „sformatowana” gwiazda, chce zaprzepaścić karierę, opowiedzieć się po jednej ze stron sceny politycznej. Pojawiają się argumenty związane z bezpieczeństwem artystki, ewentualnymi atakami ze strony Trumpa.

Swift nie ustępuje. Marsha Blackburn, która kandyduje na urząd, to dla Swift ucieleśnienie zła. Głosuje przeciwko równej płacy dla kobiet, przeciw ustawie o przemocy wobec kobiet, jest za stygmatyzowaniem par homoseksualnych a przeciwko prawie do zawierania przez nich małżeństw. „Muszę to zrobić, a ty musisz mi to wybaczyć tato” – Swift kończy swój monolog, a ja mam ochotę przybić jej piątkę.

Artystka tłumaczy, że w 2016 roku, podczas wyborów prezydenckich nie zabrała głosu i nie może sobie tego wybaczyć. Swoją postawą pokazuje, że nigdy nie jest za późno na zmianę. Zwłaszcza gdy ma się tak ogromny wpływ na ludzi, jak Taylor Swift.

8 października 2018 roku Taylor robi polityczny coming out na Instagramie. Mówi, na kogo nie będzie głosować. Bo choć zawsze oddawała swój głos na kandydatki – kobiety, Marsha Blackburn, która twierdzi, że reprezentuje chrześcijańskie wartości z Tennesee, jest od nich daleka. W poście, którego publikację nerwowo śledzi Swift, jej rzeczniczka Tree Paine i mama, zachęca młodych ludzi do głosowania. Młodzi idą do urn. Ale Blackburn i tak wygrywa wybory. Dla Swift to szok.

 

Wyświetl ten post na Instagramie.

 

I’m writing this post about the upcoming midterm elections on November 6th, in which I’ll be voting in the state of Tennessee. In the past I’ve been reluctant to publicly voice my political opinions, but due to several events in my life and in the world in the past two years, I feel very differently about that now. I always have and always will cast my vote based on which candidate will protect and fight for the human rights I believe we all deserve in this country. I believe in the fight for LGBTQ rights, and that any form of discrimination based on sexual orientation or gender is WRONG. I believe that the systemic racism we still see in this country towards people of color is terrifying, sickening and prevalent. I cannot vote for someone who will not be willing to fight for dignity for ALL Americans, no matter their skin color, gender or who they love. Running for Senate in the state of Tennessee is a woman named Marsha Blackburn. As much as I have in the past and would like to continue voting for women in office, I cannot support Marsha Blackburn. Her voting record in Congress appalls and terrifies me. She voted against equal pay for women. She voted against the Reauthorization of the Violence Against Women Act, which attempts to protect women from domestic violence, stalking, and date rape. She believes businesses have a right to refuse service to gay couples. She also believes they should not have the right to marry. These are not MY Tennessee values. I will be voting for Phil Bredesen for Senate and Jim Cooper for House of Representatives. Please, please educate yourself on the candidates running in your state and vote based on who most closely represents your values. For a lot of us, we may never find a candidate or party with whom we agree 100% on every issue, but we have to vote anyway. So many intelligent, thoughtful, self-possessed people have turned 18 in the past two years and now have the right and privilege to make their vote count. But first you need to register, which is quick and easy to do. October 9th is the LAST DAY to register to vote in the state of TN. Go to vote.org and you can find all the info. Happy Voting! ???

Post udostępniony przez Taylor Swift (@taylorswift)

6. Żeby uwierzyć, że na feminizm nigdy nie jest za późno

Najlepsze zostawiam na koniec. Bo „Miss Americana” to dla mnie opowieść o dojrzewaniu do niezależności, dojrzewaniu do feminizmu i tworzeniu własnej definicji tego, co oznacza bycie feministką. Gdy w 2012 roku jeden z reporterów zapytał Swift, czy jest feministką, wymigała się od odpowiedzi. W 2020 roku już tego nie robi.

Doświadczenia z Westem, Davidem Muellerem i Scooterem Braunem (które w filmie zostały zupełnie pominięte), a także to, jak była traktowana przez swój team i media wyznaczyły Taylor bardzo wyboistą ścieżkę do niezależności. Dziewczyna, która miała ciężko pracować i być miła dla ludzi, żyła dzięki aprobacie. Taylor Swift z końcówki filmu to feministka z krwi i kości, która nie tylko dostrzega systemową dyskryminację kobiet i skalę mizoginii, ale też stara się zmieniać rzeczywistość. „Chcę być fanką brokatu i walczyć z podwójnymi standardami w naszym społeczeństwie” – mówi. I pod tym podpisuję się obiema rękoma.

A trzecią kupuję bilety na jej koncert na Openerze. I jeśli na tym polega rzekomy pop-feminizm Taylor Swift, to jestem za!

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy: